Cứ 5 người trên thế
giới có 1 người bị “đói” năng lượng. Hơn 3 tỷ người đang sống phụ thuộc vào
những nguồn năng lượng rắn “bẩn”. Đa phần trong số đó đang sống
với mức thu nhập dưới 2 USD/1 ngày.
Nhằm giúp người
nghèo có cơ hội tiếp cận với những nguồn năng lượng sạch, chi phí thấp, nhiều
sáng kiến đã được triển khai và áp dụng.
Chai mặt trời
“Ánh sáng từ chai nước” là dự án được phát kiến
vào năm 2008 tại Brazil. Sáng kiến này dựa trên
một nguyên lý rất đơn giản: Chai nước đã qua sử dụng được đổ đầy nước và thêm
vào một lượng chlorine theo tỉ lệ nhất định. Chai được lắp đặt ở mái tôn sao
cho một phần của nó tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, phần còn lại tiếp xúc với
không gian sống. Ánh sáng mặt trời khúc xạ qua chai nước, thắp sáng cho toàn
căn nhà với độ quang phổ tương đương một bóng đèn 55-60W.
Chai mặt trời thắp sáng một căn nhà
Những
chai mặt trời này cung cấp ánh sáng từ nguồn sáng hoàn toàn miễn phí, giúp mỗi
hộ gia đình giảm được khoảng 40% chi phí tiền điện hằng tháng. Ngoài ra, nó còn
giúp giảm nguy cơ cháy nổ, giảm rác thải, giảm lượng phát thải CO2 hằng năm lên tới 7%, và giảm áp lực
lên hệ thống điện lưới của địa phương.
Đầu
tư với chi phí rất thấp, tuổi thọ khá cao và cách thức lắp đặt đơn giản, chai mặt
trời rất phù hợp với các khu dân cư đông đúc, các xóm lao động nghèo, các khu
nhà nhỏ lợp tôn hoặc những nơi chưa có đường lưới điện.
Sau
Brazil và Phillipines, Việt Nam đang là quốc gia thứ ba triển khai việc lắp đặt
những đèn chai mặt trời này tới nhiều hộ dân, trong đó có nhiều gia đình ở miền
núi.
Quả bóng tạo điện năng
Một
nhóm sinh viên của trường Đại học Havard, Mỹ đã chế tạo thành công một loại
bóng có thể tạo ra dòng điện. Chỉ với 30 phút đá bóng, quả bóng đã có thể tạo
ra năng lượng thắp sáng 1 chiếc đèn led trong 3 giờ. Quả bóng hoạt động dựa
trên nguyên lý tương tự như quả lắc, hấp thụ động năng trong quá trình chuyển động
để tạo ra dòng điện.
Trẻ em nghèo ở Mêxicô với quản bóng tạo ra điện năng
Theo thống kê của Ngân
hàng Thế giới, tại nhiều nước đang phát triển, người dân vẫn phải thắp sáng bằng
đèn dầu. Việc hít thở khói từ đèn dầu rất độc hại, nó tương đương với việc hút
2 bao thuốc lá mỗi ngày. Ngoài ra, đốt đèn dầu cũng tạo ra 190 triệu tấn khí CO2
mỗi năm, bằng với lượng khí thải của 38 triệu xe ô tô.
Quả bóng tạo ra điện
năng đang được đưa vào sử dụng tại vùng nông thôn nằm ngoài hệ thống lưới điện ở
Mêxicô, Nam Phi và nhiều vùng khó khăn ở nước Mỹ.
Tủ lạnh bằng đất sét
Với nhiều người
nghèo, có một chiếc tủ lạnh trong gia đình là một ước mơ “xa xỉ”. Thậm chí,
ngay cả khi được cho không một cái tủ lạnh, nhiều người cũng không dám dùng chi
phí tiền điện quá cao.
Chiếc tủ lạnh bằng đất sét có thể giữ lạnh cho thực phẩm trong 5 ngày mà không cần đến điện
Từ thực tế trên, một
nghệ nhân người Ấn Độ đã chế tạo thành công tủ lạnh làm bằng đất sét, không
dùng điện mà chạy bằng năng lượng mặt trời. Chiếc tủ hoạt động dựa vào nguyên
lý giữ lạnh của đất sét và sự bốc hơi nước. Nước
từ các ngăn trên cao sẽ chảy xuống và bốc hơi, mang theo hơi nóng và giữ cho tủ
luôn mát lạnh. Nhờ đó, thức ăn được giữ tươi trong vòng 5 ngày
Chiếc
tủ được đánh giá là thiết bị vô giá đối với những gia đình ở các khu vực xa
xôi, không có điện và các gia đình có thu nhập thấp.
Hải Yến