Là địa phương nằm ở vị trí trung tâm của khu vực Tây Nguyên, Gia Lai được thiên nhiên ưu đãi về tài nguyên, đất đai, khí hậu. Thêm vào đó, hầu như các đường dây 500 kV từ Bắc vào Nam đều đi qua địa bàn nên Gia Lai là một tỉnh có vị trí rất quan trọng của cả nước về truyền tải công suất để hỗ trợ các vùng, miền khi thiếu điện.

Phát huy những thế mạnh này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Hữu Quế cho biết, trong giai đoạn 2021 – 2026, việc đầu tư phát triển năng lượng trên địa bàn tỉnh về cơ bản được triển khai tuân thủ quy hoạch, đảm bảo an ninh, an toàn năng lượng. Theo đó, tỉnh có 88 dự án năng lượng tái tạo cấp có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch, với tổng quy mô công suất 4.347,89 MW. Hệ thống lưới điện của tỉnh đã được quan tâm đầu tư cơ bản hoàn thiện với nhiều cấp điện áp từ 500 kV đến 0,4 kV theo quy hoạch được duyệt…

Đa số thành viên Đoàn giám sát cho rằng, việc quy hoạch, đầu tư xây dựng và đưa vào vận hành các dự án năng lượng trên địa bàn tỉnh đã khai thác có hiệu quả tiềm năng của tỉnh, bảo đảm hiệu quả đầu tư, tăng kết cấu hạ tầng nông thôn, ít gây ảnh hưởng đến môi trường sinh thái và góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế - xã hội của địa phương

Theo đánh giá của Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường - Phó Trưởng Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Gia Lai là một trong những địa phương đã lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện rất nghiêm túc các chủ trương, nghị quyết của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển năng lượng, thể hiện trước hết qua việc ban hành nhiều văn bản triển khai theo thẩm quyền. Đồng thời, tỉnh đã chủ động tận dụng tốt các tiềm năng, thế mạnh để tập trung phát triển năng lượng, như: xây dựng quy hoạch thủy điện từ năm 2012, quy hoạch năng lượng tái tạo từ năm 2018… Nhờ đó, bảo đảm cung cấp đầy đủ nhu cầu điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, sinh hoạt của nhân dân và góp phần tích cực trong việc bảo đảm an ninh năng lượng của khu vực cũng như của quốc gia.

Việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có ý nghĩa quan trọng không kém gì phát triển năng lượng, bởi sẽ giúp giảm áp lực về nguồn cung năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính và tận dụng hiệu quả nhất nguồn lực của địa phương. Tuy nhiên, Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế, Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Ngọc Sơn chỉ rõ, tỉnh Gia Lai chưa có giải pháp hiệu quả để tăng cường công tác quản lý và giảm tổn thất trong quá trình truyền tải, phân phối, sử dụng điện. Tỉnh cũng chưa có tiêu chuẩn trong hướng dẫn thực hiện định mức tiêu hao năng lượng trên đơn vị sản phẩm theo quy định đối với các đơn vị hoạt động trong các lĩnh vực công nghiệp.

Ngoài ra, chưa có đánh giá về: các tiêu chuẩn, tiêu chí về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả; quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá trong phát triển vật liệu xanh, công trình xanh, công trình sử dụng năng lượng hiệu quả; xây dựng chỉ tiêu tiết kiệm năng lượng và kết quả thực hiện chức năng quản lý nhà nước theo quy định của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả…

Giải trình các nội dung này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Hữu Quế cho biết, với hiện trạng lưới điện truyền tải, phân phối, tỉnh đã được ngành điện tính toán kỹ thuật, lựa chọn các phương án vận hành tối ưu. Do đó, tổn thất điện năng trong quá trình truyền tải điện và tổn thất phân phối điện năng nằm trong giới hạn cho phép, bảo đảm theo quy định của ngành điện.

Cùng với đó, căn cứ các chương trình, kế hoạch của Trung ương về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2016 - 2020 và giai đoạn 2020 - 2025, Gia Lai đã xây dựng và ban hành các kế hoạch sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên địa bàn tỉnh cơ bản phù hợp với tình hình thực tế và định hướng triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Kết quả thực hiện giai đoạn 2016 - 2020, trung bình tiết kiệm được 2,02% so với sản lượng điện thương phẩm trên địa bàn tỉnh. Và giai đoạn 2021 – 2030, mục tiêu phấn đấu đạt mức tiết kiệm năng lượng nói chung và tiết kiệm điện nói riêng tối thiểu 5% so với tổng tiêu thụ năng lượng toàn tỉnh.

Trong thời gian tới, Gia Lai sẽ tập trung tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm từ việc rà soát, lập danh sách đến kiểm tra, hướng dẫn các cơ sở thực hiện Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Từng bước áp dụng quy chuẩn quốc gia về các công trình xây dựng sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong quá trình xây dựng, cải tạo đối với các tòa nhà, công trình có quy mô lớn; đầu tư sử dụng thiết bị chiếu sáng hiệu suất cao, ứng dụng các hệ thống thiết bị điều khiển tự động bảo đảm chiếu sáng hợp lý trong chiếu sáng công cộng…

Đồng tình với các giải pháp được UBND tỉnh Gia Lai báo cáo với Đoàn giám sát, tuy nhiên, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cũng lưu ý, tỉnh cần có các chiến lược và kế hoạch cụ thể hơn để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong các lĩnh vực.

Nhìn xa hơn trong phát triển năng lượng tại Gia Lai, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhấn mạnh việc tỉnh phải tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của ngành năng lượng nói chung và việc sử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng nói riêng. Chính quyền địa phương các cấp cần xác định phát triển năng lượng là nhiệm vụ quan trọng, xuyên suốt, nghiêm túc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện. Với các quy hoạch đã xây dựng địa phương cần tiếp tục xem xét, rà soát kỹ lưỡng trước khi hoàn thiện để tổ chức thực hiện đạt kết quả tốt nhất. Với vị trí rất quan trọng của cả nước về truyền tải công suất, Gia Lai phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm bảo đảm an toàn cho các đường truyền tải điện quốc gia và địa phương…

Ghi nhận các kiến nghị của tỉnh Gia Lai, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, Đoàn giám sát sẽ tổng hợp, thể hiện trong kết quả giám sát nghiên cứu, tham mưu với Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc giải quyết các kiến nghị của địa phương nhằm triển khai hiệu quả các chính sách phát triển năng lượng cũng như việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả đạt kết quả tốt nhất.