Giải pháp tiết kiệm năng lượng cho doanh nghiệp
Thứ tư, 04/12/2024 - 08:58
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong công nghiệp có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là giải pháp thiết thực giúp cải thiện hiệu quả nền kinh tế, bảo tồn nguồn năng lượng, bảo vệ môi trường. Theo Bộ Công Thương, các ngành công nghiệp hiện đang chiếm hơn 50% tổng năng lượng tiêu thụ toàn quốc và có tiềm năng tiết kiệm lên tới 20 - 30%.
Tiết kiệm năng lượng, bao gồm tiết kiệm điện, sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí sản xuất và chi phí hoạt động, từ đó gia tăng lợi nhuận và sức cạnh tranh trên thị trường. Tiết kiệm điện cũng giúp doanh nghiệp giảm năng lượng tiêu thụ, đạt được các mục tiêu về giảm phát thải khí nhà kính, giảm phát thải carbon trong hoạt động sản xuất, tạo nên các sản phẩm xanh hơn đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Theo các chuyên gia cốt lõi của việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các doanh nghiệp công nghiệp là việc phối hợp giữa 4 phương pháp: Nâng cao ý thức tiết kiệm năng lượng của cán bộ công nhân viên (CBCNV); Đổi mới công nghệ, sử dụng nguồn năng lượng mới thay thế; Áp dụng các tiêu chuẩn, hệ thống quản lý năng lượng; Giám sát và cải tạo hệ thống theo hướng tiết kiệm năng lượng.
Ngày 8/6/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023-2025 và các năm tiếp theo. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu trong giai đoạn 2023-2025 và các năm tiếp theo, cả nước phải phấn đấu hằng năm tiết kiệm tối thiểu 2,0% tổng điện năng tiêu thụ. Với các doanh nghiệp sản xuất, khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện, lắp đặt điện mặt trời mái nhà… Riêng với các cơ sở tiêu thụ trên 1 triệu kWh/năm, phải tiết kiệm ít nhất 2% điện năng tiêu thụ trên một đơn vị sản phẩm mỗi năm hoặc phải tiết kiệm ít nhất 2% tổng điện năng tiêu thụ trong năm. |
Nâng cao ý thức tiết kiệm năng lượng
Doanh nghiệp sản xuất tiêu tốn khá nhiều chi phí cho điện năng, phần lớn do thói quen và ý thức sử dụng điện của CBCNV. Việc tuyên truyền về lợi ích của tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện cho CBCNV sẽ đóng góp vào nỗ lực chung của công ty. Doanh nghiệp có thể nêu ra những lợi ích từ việc tiết kiệm năng lượng, phát động các phong trào thi đua, tổ chức các hoạt động khen thưởng cho tập thể, cá nhân,… từ đó tạo thói quen, văn hóa tiết kiệm năng lượng.
Tổng công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) là một trong những doanh nghiệp đã và đang tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, hình thành ý thức chủ động tới từng cán bộ nhân viên sử dụng tiết kiệm điện năng. Mỗi đơn vị trực thuộc đều xây dựng quy định về việc thực hiện an toàn, tiết kiệm điện trong vận hành các thiết bị sản xuất và hệ thống chiếu sáng trong các phân xưởng; yêu cầu người lao động nghiêm túc thực hiện. Cụ thể, các tấm pano, khẩu hiệu, biển chú ý, cảnh báo... về sử dụng năng lượng hiệu quả đã được treo ở mọi khu vực trong Tổng công ty.
Vinapaco thực hiện tiết kiệm năng lượng trong vận hành các thiết bị sản xuất
Ông Ngô Tiến Luân - Trưởng phòng kỹ thuật Vinapaco cho biết: "Tổng công ty cũng tập trung lĩnh vực đào tạo nâng cao nhận thức của cán bộ công nhân viên để đảm bảo thực hiện mục tiêu tiết giảm năng lượng. Cụ thể, hàng năm Tổng công ty có kế hoạch cử cán bộ chuyên môn tham gia các khóa học bồi dưỡng, tập huấn tiết kiệm năng lượng để nâng cao kiến thức, từ đó tổ chức hướng dẫn và lan tỏa đến người lao động thực hiện sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả".
Đổi mới công nghệ, sử dụng nguồn năng lượng mới thay thế
Trong sản xuất, các thiết bị cũ thường tiêu tốn nhiều điện năng, gây tăng chi phí điện và có nguy cơ rò rỉ điện, thậm chí gây cháy nổ. Vì vậy, các doanh nghiệp nên xem xét thay thế bằng các thiết bị hiện đại, an toàn và tiết kiệm năng lượng. Đồng thời, lắp đặt các thiết bị điện và cơ khí hiệu suất cao như động cơ, hệ thống chiếu sáng, máy bơm, các thiết bị nhiệt và thông gió cũng là một cách để tiết kiệm và tối ưu hóa hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.
Ứng dụng công nghệ biến tần để điều khiển tốc độ của các động cơ trong nhà máy theo yêu cầu thực tế là một phương pháp đã được chứng minh có khả năng tiết kiệm hiệu quả trong nhiều ứng dụng khác nhau, bao gồm máy nén khí, quạt lò hơi, máy nghiền, bơm…
Việc triển khai các hệ thống sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời áp mái cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm lượng điện tiêu thụ và có thể tạo ra nguồn điện dư thừa hòa lưới điện quốc gia.
Các giải pháp hiệu quả mà doanh nghiệp thường áp dụng có thể kể đến là: chuyển đổi năng lượng, lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái; lắp đặt các hệ thống thu hồi nhiệt...
Doanh nghiệp sản xuất đầu tư hệ thống máy biến tần giúp tiết kiệm điện năng
Công ty Cổ phần Gạch Granit Nam Định (Công ty VID) đã mạnh dạn đổi mới công nghệ giúp tiết kiệm chi phí năng lượng. Ông Nguyễn Kim Túc, Tổng giám đốc Công ty VID chia sẻ: Để sử dụng năng lượng một cách hợp lý, hàng loạt các dự án và giải pháp đã được Công ty đưa ra. Trong đó tiêu biểu như việc áp dụng công nghệ biến tần để giảm tiêu hao điện. Theo tính toán của Công ty đối với các động cơ được đầu tư biến tần sẽ giảm được từ 10 - 20% tiêu hao điện năng.
Bên cạnh đó, Công ty đã đầu tư dây chuyền lò nung tiết kiệm nhiên liệu, dùng vòi đốt titanium có khả năng đốt triệt để không để khí dư ra môi trường bởi có tính tự thu khí thải dư đốt lại lần 2. Với hệ thống này đã tiết kiệm được gần 30% năng lượng so với lò nung sử dụng công nghệ cũ.
Việc tận dụng nhiệt trong quá trình sản xuất để sử dụng cho quá trình sấy cũng được Công ty VID áp dụng triệt để. Công ty đã nghiên cứu để đưa ra giải pháp tiết kiệm nhiên liệu như lò than xích được chuyển về sát tháp sấy để giảm tổn hao năng lương trên đường ống giúp tiết giảm lượng than cho quá trình sấy. Hay Công ty đã đầu tư hệ thống ống thu hồi nhiệt của lò nung để sử dụng cho lò sấy. Hệ thống này giúp lò sấy gần như không cần sử dụng nhiên liệu đốt.
Dây chuyền sản xuất hiện đại bậc nhất của Công ty VID
Chia sẻ về kế hoạch phát triển trong 5 năm tới, ông Nguyễn Kim Túc cho biết: "Công ty đã có kế hoạch đầu tư cở sở sản xuất mới và sẽ lựa chọn đầu tư những thiết bị tiết kiệm điện nhất. Nếu như hiện nay sử dụng 0,95 kg gas/m2 gạch nung thì thời gian tới phấn đấu xuống dưới 0,5 kg gas/m2 gạch nung nhưng vấn đảm bảo chất lượng sản phẩm. Đưa công suất nhà máy từ 4 triệu lên đến 20 - 25 triệu m2 gạch/năm".
Áp dụng các tiêu chuẩn, hệ thống quản lý năng lượng
Xây dựng một hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp và tổ chức tiêu thụ năng lượng trong ngành công nghiệp cải thiện việc sử dụng năng lượng đồng thời thúc đẩy việc sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm và hiệu quả.
Với việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001, các hoạt động tiết kiệm năng lượng sẽ được tích hợp vào hệ thống quản lý của các doanh nghiệp công nghiệp để đẩy nhanh việc áp dụng các cách thức thực hành tốt nhất về hiệu quả năng lượng bền vững, giúp cải thiện độ ổn định của hoạt động sản xuất công nghiệp và tăng năng suất.
Theo khảo sát của Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), các doanh nghiệp áp dụng hệ thống quản lý năng lượng lần đầu có thể đạt mức tiết kiệm năng lượng từ 10 - 20%. |
Công ty Cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk) là một trong những doanh nghiệp sử dụng năng lượng hiệu quả nhờ áp dụng ISO 50001.
Anh Nguyễn Quốc Phong - Trưởng ban năng lượng, môi trường, kinh tế tuần hoàn Công ty Cổ phần sữa Việt Nam cho biết: Từ năm 2013 đến nay, 100% các nhà máy của Vinamilk đã áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001. Theo đó, tất cả CBCNV trong nhà máy được đào tạo nhận thức về hệ thống quản lý năng lượng, và mọi thành viên liên quan đến hệ thống quản lý năng lượng phải tham dự khóa đào tạo về năng lượng ít nhất mỗi năm một lần để được nhắc lại, cập nhật kiến thức và thực hiện hệ thống quản lý năng lượng một cách có hiệu quả.
"Hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 là công cụ quản lý năng lượng tiên tiến, có phương pháp đánh giá hệ thống khoa học, hiện đại giúp các nhà máy nhận diện được những tồn tại và tiềm năng có thể tiết kiệm năng lượng", anh Phong cho biết.
Hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001 là công cụ hữu ích giúp Vinamilk tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng
Có thể thấy, tiêu chuẩn ISO 50001 là công cụ hữu hiệu cho các doanh nghiệp trong việc tìm kiếm giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và đạt hiệu quả, góp phần giúp doanh nghiệp theo đuổi chiến lược phát triển bền vững, thể hiện trách nhiệm với môi trường và xã hội trong việc đảm bảo an ninh năng lượng trên phạm vi toàn cầu.
Giám sát và cải tạo hệ thống theo hướng tiết kiệm năng lượng
Các doanh nghiệp cần áp dụng công nghệ đo đếm, phân tích, theo dõi và cảnh báo khi có sự cố gây rò rỉ hoặc hao tổn năng lượng. Công cụ này giúp nhà máy dễ dàng quản lý việc sử dụng điện, giảm năng lượng tiêu tốn không cần thiết trong quá trình sản xuất và can thiệp kịp thời khi thấy tình trạng tiêu thụ điện bất thường và nhanh chóng tìm ra nguyên nhân.
Cần kiểm soát tất cả các khu vực và hệ thống tiêu thụ nhiều năng lượng nhất, bố trí kế hoạch sản xuất hợp lý, hạn chế tối đa việc sử dụng các thiết bị tiêu thụ công suất điện lớn vào giờ cao điểm. Tối ưu hóa các loại thiết bị để tránh sự lãng phí điện năng, không để các thiết bị điện hoạt động không tải, và tận dụng các nguồn nhiệt dư thừa để tái sử dụng năng lượng hiệu quả.
Cùng với đó lên kế hoạch tiết kiệm năng lượng trong nhà máy bằng nhiều hình thức, như tổ chức vệ sinh và bảo dưỡng thiết bị nhằm duy trì độ bền. Việc này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn giảm thiểu sự cố, từ đó tăng hiệu suất làm việc và kéo dài tuổi thọ của các thiết bị.
Phòng Điều khiển trung tâm, kiểm soát toàn bộ hoạt động của nhà máy xi măng Tân Thắng
Tiết kiệm năng lượng mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, góp phần giảm bớt áp lực cho hệ thống lưới điện quốc gia. Tuy vậy, tiết kiệm năng lượng là một bài toán lâu dài đòi hỏi các doanh nghiệp phải có tầm nhìn dài hạn và áp dụng đồng bộ, linh hoạt các giải pháp phù hợp với mô hình doanh nghiệp của mình để thu được những kết quả cao nhất.
Mai Anh