Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 17/6/2010. Tuy nhiên, sau 15 năm triển khai thi hành, đến nay đã bộc lộ những bất cập, vướng mắc, không còn phù hợp với tình hình thực tế.

Việt Nam đã gia nhập nhiều Hiệp định thương mại tự do và cam kết đưa phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Cùng với đó, Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế đang là xu hướng chủ đạo, tác động mạnh mẽ, toàn diện lên quá trình quản lý sản xuất, mang lại tiềm năng lớn trong việc sử dụng hiệu quả năng lượng, tài nguyên và nguyên, nhiên vật liệu. Các thị trường lớn (như Châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản…) cũng đã và đang dựng lên các rào cản kỹ thuật về hàng hóa Xanh, nhãn về dấu vết Các bon, gây bất lợi rất lớn cho các hàng hóa xuất khẩu chủ lực của nước ta, nếu không có các phản ứng chính sách kịp thời, phù hợp. 

Bộ trưởng Bộ Công Thương  nhấn mạnh, việc xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNL tiết kiệm, hiệu quả là rất cần thiết nhằm kịp thời thể chế hóa các đường lối, chủ trương mới của Đảng trong lĩnh vực năng lượng và khắc phục một số vướng mắc, bất cập của Luật hiện hành, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp với bối cảnh trong nước, thế giới hiện nay và các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia; đồng thời tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, khuyến khích, thúc đẩy các hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả; tận dụng, thu hút được các nguồn lực trong và ngoài nước để hỗ trợ, thúc đẩy quá trình đầu tư tiết kiệm năng lượng, chuyển đổi thị trường các sản phẩm tiết kiệm năng lượng. 

Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNL tiết kiệm, hiệu quả bám sát 04 chính sách sửa đổi, bổ sung đã được Chính phủ thống nhất trình Quốc hội thông qua, gồm: (1) Nâng cao hiệu lực QLNN trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả;(2) Quản lý, phát triển đối với dịch vụ tư vấn năng lượng, kiểm toán năng lượng, đào tạo nhân lực trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; (3) Quy định về chính sách ưu đãi, công cụ hỗ trợ tài chính cho lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; (4) Chuyển đổi thị trường và quản lý hiệu suất phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng. 

Dự thảo Luật được bố cục thành 03 Điều, bao gồm: Điều 1: Sửa đổi, bổ sung Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (gồm 21 khoản liên quan đến các nội dung cần sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ của 19 Điều của Luật hiện hành); Điều 2: Hiệu lực thi hành và Điều 3: Điều khoản chuyển tiếp.

Các nội dung được sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật tập trung vào việc xây dựng các công cụ hỗ trợ doanh nghiệp về kỹ thuật và tài chính; cắt giảm thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền và đẩy mạnh chuyển đổi thị trường hiệu suất năng lượng.

Văn bản hợp nhất Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sau khi sửa đổi, bổ sung) sẽ có 12 Chương và 48 điều, giữ nguyên so với Luật hiện hành. 

Về vấn đề cải cách thủ tục hành chính và phân cấp, phân quyền Dự thảo Luật sửa đổi quy định 02 thủ tục hành chính, giảm 50% so với Luật hiện hành.

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, Ủy ban KH,CN&MT thống nhất quan điểm, mục tiêu, phạm vi sửa đổi dự thảo Luật. Hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị nghiêm túc, cơ bản đáp ứng yêu cầu theo quy định, đủ điều kiện trình Quốc hộitại kỳ họp thứ chín.

Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo dự án Luật rà soát dự thảo Nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật để bảo đảm thống nhất chính sách; tiếp tục rà soát, thể chế hóa rõ hơn một số nội dung về cơ chế, chính sách để huy động nguồn lực cho chuyển đổi công nghệ, mô hình sản xuất, kinh doanh; kiến nghị sửa đổi, bổ sung kịp thời các Luật có liên quan, bảo đảm đồng bộ, thống nhất; rà soát các quy định về đối tượng dán nhãn năng lượng, kế hoạch kiểm tra việc tuân thủ quy định quản lý phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng, cơ chế tài chính thúc đẩy SDNLTK&HQ để bảo đảm tính khả thi; đánh giá, rà soát toàn diện các quy định, hướng dẫn, khuyến nghị trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đặc biệt là các cam kết khi tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26) để đảm bảo tính tương thích.

Về các quy định liên quan đến cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, Ủy ban KH,CN&MT cho rằng, các quy định này cơ bản phù hợp; đồng thời đề nghị nghiên cứu, bổ sung cơ chế cập nhật danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm; bổ sung quy định trách nhiệm xây dựng bộ chỉ số đánh giá mức độ sử dụng năng lượng của cơ sở sản xuất; nghiên cứu ban hành bộ chỉ số kỹ thuật theo ngành nghề và tích hợp với chỉ số cường độ năng lượng vào hệ thống chỉ tiêu quốc gia; làm rõ cơ sở quy định các biện pháp quản lý đối với cơ sở kinh doanh kiểm toán năng lượng, việc đáp ứng yêu cầu về cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh, giảm chi phí tuân thủ pháp luật.