Tạo đàm là hoạt động của Hợp phần 3 thuộc Chương trình Hợp tác Đối tác Năng lượng Việt Nam - Đan Mạch giai đoạn 2020 - 2025 (DEPP3), do Chính phủ Đan Mạch tài trợ.

Tọa đàm được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến với sự tham gia của ông Hoàng Văn Tâm - Trưởng phòng Phòng Hợp tác quốc tế, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương); Ông Jorgen Hvid - Cố vấn dài hạn Chương trình DEPP3; cùng đại diện các đơn vị tư vấn, doanh nghiệp ngành thuỷ sản và ngành dệt may.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Hoàng Văn Tâm - Trưởng phòng Phòng Hợp tác quốc tế, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, Bộ Công Thương cho biết, một trong các hoạt động trọng tâm của Chương trình DEPP3 là hỗ trợ nâng cao năng lực thực hiện kiểm toán năng lượng theo tiêu chuẩn quốc tế do chuyên gia Đan Mạch trực tiếp hướng dẫn.

"Trong năm 2025, Chương trình dự kiến tổ chức các hoạt động KTNL trình diễn theo tiêu chuẩn quốc tế cho 10 ngành công nghiệp bao gồm: ngành giấy, cơ khí, bia và nước giải khát, thuỷ sản, dệt may, thép, điện, phân bón, xi măng và gốm sứ. Việc thực hiện kiểm toán năng lượng theo tiêu chuẩn quốc tế lần đầu tiên được thực hiện tại Việt Nam. Trong quá trình tiếp nhận, chuyển giao kiến thức, kinh nghiệm từ chuyên gia quốc tế sẽ giúp các đơn vị tư vấn, các doanh nghiệp rút ra nhiều bài học kinh nghiệm", ông Tâm nhấn mạnh

Chia sẻ về một số phát hiện khi thực hiện KTNL trình diễn trong các doanh nghiệp ngành thuỷ sản và ngành dệt may, ông Mã Khai Hiền - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Tiết kiệm năng lượng ((Enerteam) chỉ rõ: Kết quả trình diễn KTNL trong ngành thuỷ sản cho thấy doanh nghiệp có thể tiết kiệm được khoảng 1.508.235 kWh điện mỗi năm, tương đương với việc giảm 303,7 tấn than tiêu thụ, giúp tiết kiệm chi phí lên đến 7,1 tỷ đồng/năm. Đặc biệt, giải pháp này góp phần giảm phát thải khoảng 2.623 tấn khí nhà kính (CO₂eq) mỗi năm. Còn trong ngành dệt may, kết quả KTNL cho thấy tiềm năng tiết kiệm đáng kể với mức 266.721 kWh điện/năm (không bao gồm điện mặt trời) và 1.559 tấn sinh khối mỗi năm. Tổng chi phí tiết kiệm đạt 5,8 tỷ đồng/năm. Đồng thời, việc áp dụng giải pháp đề xuất cũng giúp giảm phát thải 1.065 tấn khí nhà kính (CO₂eq) mỗi năm. 

Thông qua việc phân tích cấu trúc tiêu thụ năng lượng và xác định rõ các khu vực có tiềm năng tiết kiệm, các chuyên gia đã bước đầu đề xuất những giải pháp cải tiến phù hợp với đặc thù sản xuất của từng doanh nghiệp. Các giải pháp không chỉ hướng đến việc tối ưu hóa vận hành, nâng cao hiệu suất thiết bị mà còn đảm bảo tính khả thi về mặt kỹ thuật và hiệu quả kinh tế. 

Đối với ngành thuỷ sản, tổng cộng có 16 giải pháp được đề xuất phù hợp với các mức độ đầu tư và độ phức tạp về kỹ thuật của từng đơn vị, bao gồm: Sử dụng máy thổi khí hiệu suất cao; Thu hồi nước ngưng cấp cho bồn nước nóng vệ sinh nhà xưởng; Lắp biến tần điều khiển động cơ máy giặt lồng ngang; Bảo ôn đường ống dẫn hơi nóng; Bảo ôn bồn nước nóng vệ sinh nhà xưởng; Sử dụng bộ tách nước: Nhiệt, di động; Lắp biến tần điều khiển quạt dàn ngưng theo tín hiệu áp suất gas nén; Sử dụng động cơ hiệu suất cao; Sử dụng cánh quạt hiệu suất cao; Nâng cấp hệ thống quản lý năng lượng; Cải tạo hệ thống cung cấp hơi nước; Sử dụng máy nén lạnh trục vít thay cho máy nén lạnh pittông; Đầu tư hệ thống điện năng lượng mặt trời mái nhà; Khắc phục rò rỉ nước từ bồn nước nóng vệ sinh; Sử dụng bộ sản xuất nước nóng tận dụng nhiệt từ gas nóng của hệ thống lạnh; Mua tín chỉ carbon hoặc mua điện từ các nhà cung cấp năng lượng tái tạo

Đối với ngành dệt may, tổng cộng có 12 giải pháp tiết kiệm năng lượng đã được đề xuất, chủ yếu thuộc nhóm giải pháp cấp độ B - Đây là những phương án có mức đầu tư thấp và tương đối dễ triển khai, tập trung vào các cải tiến kỹ thuật đơn giản và hiệu quả như: Xây dựng chương trình ngăn ngừa rò rỉ khí nén; Tối ưu hóa điều khiển biến tần hiện tại cho máy nén khí; Tách hệ thống khí nén hiện tại cho mục đích vệ sinh và sản xuất; Lắp đặt biến tần cho Máy thổi (MTK) tại hệ thống xử lý nước thải và điều khiển bằng tín hiệu DO; Tối ưu hóa lò hơi và điều chỉnh thiết bị hiện tại; Tối ưu hóa điều khiển Độ ẩm khí thải trong máy cán định hình; Sử dụng nước từ bể nước nóng cho máy giặt; Áp dụng hệ thống điện mặt trời mái nhà thông qua Thỏa thuận mua bán điện trực tiếp (DPPA); Xây dựng hệ thống quản lý năng lượng.

Bên cạnh đó, 03 giải pháp có mức đầu tư và độ phức tạp kỹ thuật cao đã được xác định và phân loại là giải pháp cấp độ A. Các giải pháp nhóm này có tiềm năng tiết kiệm năng lượng đáng kể và có thể cần triển khai nghiên cứu tiền khả thi hoặc khả thi chuyên sâu để đảm bảo hiệu quả đầu tư và phù hợp với chiến lược phát triển công nghệ của doanh nghiệp. Cụ thể bao gồm: Đầu tư lò dầu tải nhiệt sinh khối hiệu suất cao mới; Đầu tư lò hơi sinh khối hiệu suất cao mới; Lắp đặt hệ thống thu hồi nhiệt cho máy cán định hình.

Để tăng cường hiệu quả triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng cho ngành thuỷ sản và ngành dệt may, một số khuyến nghị cũng đã được đưa ra gồm: xem xét mời chuyên gia tư vấn quốc tế tham gia trực tiếp vào quá trình kiểm toán, giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi và khả thi; đề xuất mở rộng tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp; Công cụ lập bản đồ năng lượng cần giới thiệu sớm, kèm theo hướng dẫn rõ ràng về dữ liệu để đảm bảo tính đầy đủ và chính xác trong quá trình đánh giá; Tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật ở các giai đoạn sau, kết nối với các nguồn tài chính phù hợp.

Tại tọa đàm, một số doanh nghiệp tham gia chương trình KTNL trình diễn cũng chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình triển khai tại doanh nghiệp. Các doanh nghiệp đều cho rằng quá trình KTNL giúp đơn vị nhìn rõ bức tranh tiêu thụ năng lượng tại nhà máy, từ đó xác định được các điểm nóng tiêu hao và tiềm năng cải thiện. Thông qua việc áp dụng các giải pháp cụ thể doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm phát thải. Các đơn vị cũng khẳng định, việc đầu tư vào tiết kiệm năng lượng là hướng đi bền vững, mang lại lợi ích kép về kinh tế và môi trường.

Trong khuôn khổ tọa đàm đã diễn ra Phiên thảo luận nhằm tạo điều kiện để các chuyên gia, đơn vị tư vấn và doanh nghiệp cùng nhìn lại quá trình thực hiện KTNL trình diễn. Các bên đã trao đổi thẳng thắn về hiệu quả đạt được, những khó khăn thực tế trong quá trình thực hiện KTNL, cũng như tiềm năng nhân rộng mô hình trong tương lai. Qua đó, nhiều bài học kinh nghiệm đã được rút ra, đặc biệt là về việc phối hợp dữ liệu, sử dụng công cụ bản đồ năng lượng và xác định các giải pháp khả thi.

Phiên thảo luận không chỉ góp phần củng cố nhận thức về tầm quan trọng của tiết kiệm năng lượng trong sản xuất công nghiệp mà còn mở ra những định hướng tiếp theo trong hỗ trợ kỹ thuật, tài chính và chính sách để đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.

Để hiện thực hoá mục tiêu tiết kiệm năng lượng, KTNL được xem là giải pháp kỹ thuật quan trọng, là bước đi đầu tiên để các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp nắm rõ mức tiêu thụ năng lượng của mình, từ đó xác định được những cơ hội và tiềm năng tiết kiệm năng lượng. Đặc biệt, đối với ngành thuỷ sản và ngành dệt may là các ngành công nghiệp đặc thù có những quy trình sản xuất phức tạp và sử dụng nhiều thiết bị tiêu tốn năng lượng, KTNL càng trở nên cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả sản xuất và giảm thiểu chi phí.