Nhằm khắc phục tình trạng thiếu cân đối giữa cung-cầu điện năng, nhiều Chính phủ đã đưa ra các biện pháp như xây dựng thêm các nhà máy điện, rà soát lại cơ cấu giá điện, tái cấu trúc cơ cấu ngành điện. Tuy nhiên, những giải pháp này mất khá nhiều thời gian và chi phí đầu tư rất lớn. Trong khí đó, triển khai các chương trình tiết kiệm điện, đặc biệt là các giải pháp trong lĩnh vực chiếu sáng, lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu tiêu thụ điện năng là một trong những giải pháp đơn giản, chi phí hợp lý lại nhanh chóng đem lại hiệu quả.
Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới đã thực hiện các chương trình tiết kiệm năng lượng trong lĩnh vực chiếu sáng bao gồm các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng, chương trình dán nhãn tiết kiệm năng lượng, hỗ trợ kỹ thuật, tài chính cho các nhà sản xuất sản phẩm chiếu sáng hiệu suất cao, hỗ trợ giá đèn huỳnh quang compact (CFL). Tiêu biểu là Chương trình 1 triệu bóng đèn CFL (giai đoạn 2005-2006) và chương trình 5 triệu bóng đèn (giai đoạn 2007-2010) của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), dự án chiếu sáng công cộng hiệu suất cao - VEEPL của Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam,…
Qua quá trình triển khai, các chương trình này đã cho thấy rõ hiệu quả của việc sử dụng đèn huỳnh quang compact hiệu suất cao trong việc giảm chi phí năng lượng, góp phần tiết kiệm chi phí sản xuất đồng thời có thể giảm thiểu phát thải khí nhà kính, từng bước tạo được thói quen cho cộng đồng trong việc sử dụng các thiết bị hiệu suất cao, thúc đẩy thị trường các sản phẩm tiết kiệm năng lượng.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được từ các chương trình CFL đã triển khai, việc ứng dụng rộng rãi đèn CFL tiết kiệm điện vẫn còn tồn tại một số bất cập như chất lượng của CFL lưu hành trên thị trường không đồng nhất do chưa được quản lý chặt chẽ về chất lượng cũng như nguồn gốc xuất xứ. Những hạn chế này gây ra mất lòng tin ở người sử dụng. Nghiêm trọng hơn là gây ảnh hưởng ngược tới chương trình tiết kiệm năng lượng của Chính phủ, trở thành rào cản lớn đối với việc thực thi các hoạt động tiết kiệm năng lượng.
Không chỉ ở Việt Nam, một nghiên cứu được Cơ quan hỗ trợ Phát triển quốc tế Hòa Kỳ (USAID) tiến hành mới đây cho thấy, gần 50% lượng bóng đèn CFL được bán trên thị trường Châu Á chưa đạt chất lượng chuẩn và chính số bóng đèn kém chất lượng này đã phủ nhận những nỗ lực của các chiến dịch quảng bá chất lượng và lợi ích khi sử dụng đèn CFL.
Bên cạnh công tác nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích khí sử dụng đèn CFL, việc hạn chế các tác động tiêu cực do CFL kém chất lượng gây ra cho cộng đồng cũng là vấn đề đáng được lưu ý, đòi hỏi phải có các biện pháp quản lý chất lượng đối với các sản phẩm của các nhà sản xuất trong nước cũng như các công ty nhập khẩu. Trong đó, quan trọng hơn cả vẫn là việc xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật chung, thủ tục đăng ký và phương pháp chứng nhận chất lượng và hiệu suất trong đánh giá phân loại chất lượng đền CFL.
Xuất phát từ thực tế đó, Tổ chức đèn huỳnh quang Compact Châu Á (AFC) đã hỗ trợ các quốc gia trong khu vực thực hiện chương trình sử dụng hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực chiếu sáng hiệu suất cao thông qua việc xây dựng hệ thống đăng ký chất lượng nhằm thúc đẩy sử dụng đèn huỳnh quang compact chất lượng cao.
Trong bài tham luận “Tổ chức đèn huỳnh quang Compact Châu Á – Tăng cường chất lượng thiết bị chiếu sáng” được trình bày tại Hội thảo về chiếu sáng tiết kiệm điện tại Việt Nam do Chương trình Hợp tác Môi trường Châu Á về Khí hậu và Phát triển sạch phối hợp với Cơ quan hỗ trợ Phát triển quốc tế Hòa Kỳ (USAID) tổ chức sáng 12/5, Ông Mỹ Tôn, Trưởng nhóm chiếu sáng tiết kiệm điện đã giới thiệu tổng quan về ALC cùng hệ thống đăng ký chất lượng đèn CFL.
Với hệ thống tiêu chuẩn chứng nhận chất lượng đèn CFL, ALC sẽ giúp các cơ quan chính phủ lựa chọn sản phẩm phù hợp để đưa vào các chương trình tiết kiệm năng lượng, hỗ trợ cộng đồng trong việc lựa chọn thông số kỹ thuật của sản phẩm CFL. Cũng nhờ đó, thị trường đèn CFL sẽ được bảo vệ khỏi những sản phẩm kém chất lượng bởi hàng rào kỹ thuật. Đặc biệt, lợi ích to lớn hơn thuộc về người tiêu dùng bởi thông qua hệ thống tiêu chuẩn đó, thị trường bóng đèn CFL sẽ có cơ hội phát triển, tạo điều kiện cho người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận với những sản phẩm chất lượng cao với giá thành hợp lý.
Huyền Anh