Hà Giang là tỉnh có trữ lượng tài nguyên khoáng sản lớn, thu hút được nhiều doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực khai thác và chế biến khoáng sản. Ngành công nghiệp này mang lại hiệu quả kinh tế rất lớn, tăng thu ngân sách, góp phần xóa đói giảm nghèo, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.

Kết quả khảo sát của cơ quan nghiên cứu và tư vấn cho thấy, tiềm năng tiết kiệm năng lượng ở Việt Nam là rất lớn. Tại Hà Giang, tiềm năng tiết kiệm năng lượng tập trung vào nhóm ngành công nghiệp khai thác chế biến khoáng sản. Đây cũng là khu vực tiêu tốn nhiều nguồn năng lượng như: điện, than, xăng dầu...

Mộ số nhà máy lớn như nhà máy chế biến quặng vê viên Vị Xuyên tiêu tốn lượng điện tương đương 2.619 TOE mỗi năm. Nhà máy tinh luyện quặng Chì kẽm, Man gan thuộc Công ty TNHH Ban Mai cũng tiêu thụ khoảng 2.806 TOE. Trong khi đó, nhà máy chế biến quặng Mangan thuộc Công ty Khoáng sản Đông Bắc I sử dụng lượng điện và than khoảng 3.463 TOE quy đổi mỗi năm.

Các doanh nghiệp này phải chi trả hàng chục tỷ đồng tiền điện và chi phí năng lượng phục vụ sản xuất. Do đó, để giảm chi phí và giá thành sản phẩm, các doanh nghiệp cần chú trọng đến vấn đền tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu mức tiêu hao năng lượng một cách triệt để nhất mà không ảnh hưởng đến công suất của nhà máy.

Tuy nhiên, tại nhiều nhà máy, các vị trí như hầm lò, cơ khí, luyện kim, sàng tuyển vẫn còn sử dụng nhiều thiết bị công nghệ cũ, lạc hậu, tiêu tốn nhiều năng lượng. Mặt khác, chi phí đầu tư cho các thiết bị công nghệ mới có hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng còn tương đối cao. Bên cạnh đó, ý thức sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong sản xuất của một bộ phận công nhân, cán bộ còn chưa cao... Đây là một số nguyên nhân cơ bản gây thất thoát và lãng phí nguồn năng lượng, làm tăng chi phí sản xuất, nâng cao giá thành sản phẩm.

Để đảm bảo công suất hoạt động, đồng thời giảm thiểu tiêu tốn năng lượng, các doanh nghiệp cần phải có cái nhìn sâu sắc và mạnh mẽ hơn nữa về vai trò của việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đặc biệt chú trọng đến công tác quản lý năng lượng và kiểm toán năng lượng.

Kiểm toán năng lượng là cách tính toán giá trị năng lượng tiêu tốn cho một công trình xây dựng, một quy trình sản xuất hoặc một hệ thống, nhằm phát hiện các yếu tố gây lãng phí để khắc phục và nâng cao hiệu suất sử dụng. Công việc của kiểm toán là khảo sát, đo lường và phân tích dòng chảy năng lượng, đánh giá thực trạng tiêu thụ năng lượng, xác định những khu vực gây thất thoát và đề xuất giải pháp thay đổi sao cho tiết kiệm và hiệu quả nhất.

Mục tiêu của Việt Nam là cắt giảm 5 - 8% tổng mức tiêu thụ năng lượng của cả nước, tương đương từ 11 triệu TOE đến 17 triệu TOE trong 3 năm tới là khả thi và Hà Giang cũng đang có những hành động để góp phần đạt được mục tiêu của cả nước. 

Các doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm sẽ được hưởng rất nhiều lợi ích từ việc tiết kiệm năng lượng thông qua hoạt động kiểm toán năng lượng và quản lý năng lượng. Doanh nghiệp có thể xác định những khu vực sử dụng năng lượng chưa hợp lý, chưa hiệu quả. Từ đó, các doanh nghiệp có thể đánh giá tiềm năng tiết kiệm năng lượng và xây dựng chương trình tiết kiệm năng lượng tổng thể cho doanh nghiệp. 

Lê Thắng- Sở Công Thương Hà Giang