Bộ Năng lượng Mỹ vừa công bố báo cáo "Rào cản đối với hiệu quả năng lượng trong ngành công nghiệp" với sự tham gia nghiên cứu của gần 50 chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực công nghiệp đền từ các hiệp hội công nghiệp, tổ chức môi trường, cơ quan chính phủ và doanh nghiệp sản xuất.

Báo cáo này cho biết, hiện các doanh nghiệp trên khắp nước Mỹ đã thực hiện nhiều biện pháp đa dạng để tăng cường hiệu quả năng lượng trên cả 3 phương diện: ý thức thực hành, công nghệ mới và công tác quản lý.

Trong đó, những công nghệ tiên tiến như động cơ và truyền động hiệu năng cao, nồi hơi tiết kiệm năng lượng, hệ thống thu hồi nhiệt thải, đèn LED tiết kiệm năng lượng, cảm biến thông minh… đã góp phần quan trọng tạo nên thành tựu lớn về hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp của Mỹ.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ rõ những rào cản trong công tác thực hiện hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp của Mỹ. Đây có thể coi là nguồn tham khảo hữu ích để các quốc gia khác, tìm kiếm các giải pháp phù hợp để tháo gỡ những thách thức còn tồn tại, nâng cao hơn nữa hiệu quả năng lượng trong khu vực kinh tế này.

Cụ thể, các rào cản còn tồn tại được chia thành 3 nhóm gồm: rào cản kinh tế và tài chính; rào cản quy định pháp lý; rào cản thông tin.

Rào cản kinh tế và tài chính

Cạnh tranh nội bộ về vốn: Các dự án hiệu quả năng lượng thường nhận được ngân sách rất hạn chế từ chính doanh nghiệp chủ thể so với các dự án khác. Hơn thế, yêu cầu thời gian hoàn vốn ngắn ( từ1-3 năm) sẽ làm hạn chế hơn nữa việc thực hiện các dự án này.

Cơ cấu thuế doanh nghiệp: Hệ thống thuế doanh nghiệp hiện tại của Mỹ rất phức tạp và không có nhiều cơ chế hỗ trợ về vốn cho các dự án này. Trong khi đó, những dự án hiệu quả năng lượng thường có chi phí ban đầu tương đối lớn.

Mâu thuẫn giữa quy trình sản xuất và quy trình dự án hiệu quả năng lượng: Quy trình sản xuất công nghiệp không phải lúc nào cũng tương thích với quy trình thực hiện các dự án hiệu quả năng lượng. Điều này có thể gây trở ngại cho việc mở rộng phạm vi và quy mô của các dự án này.

Phân chia lợi nhuận: Các doanh nghiệp thường phân chia chi phí thực hiện và lợi nhuận thu được từ dự án cho các đơn vị, bộ phận khác nhau, điều này có thể làm phức tạp hoá việc đưa ra quyết định.

Khó khăn trong việc đánh giá những lợi ích phi năng lượng từ các dự án hiệu quả năng lượng: Nếu không đánh giá chính xác lợi ích này, các doanh nghiệp có thể sẽ bỏ lỡ nhiều dự án hiệu quả năng lượng đầy triển vọng.

Xu hướng giá năng lượng: Giá năng lượng thế giới hiện nay vẫn đang có những biến động trái chiều khó dự đoán. Điều này dễ dàng làm giảm kỳ vọng của doanh nghiệp vào việc đầu tư cho các dự án hiệu quả năng lượng.

Rào cản quy định pháp lý

Quy định về mô hình kinh doanh điện - nước: Cơ chế thu hồi chi phí điện - nước theo quy định của Chính phủ và sự giảm sút về doanh thu là nguyên nhân chính khiến các doanh nghiệp tiện ích không mấy mặn mà với các dự án hiệu quả năng lượng.

Quy định về việc tham gia của doanh nghiệp trong các dự án hiệu quả năng lượng: Hiện nay, nhiều dự án về hiệu quả năng lượng, bao gồm cả các dự án được hỗ trợ kinh phí, cho phép doanh nghiệp tham gia hoặc từ chối. Nhiều dự án có tính pháp lý chưa cao, không thu hút được nhiều doanh nghiệp hoặc không có cam kết cụ thể về mức độ hiệu quả.

Quy định về đánh giá hiệu quả thực hiện dự án: Các quy định hiện nay về công tác đánh giá vẫn tập trung vào những hiệu quả được đo lường trên khía cạnh năng lượng. Trong khi đó, lợi ích phi năng lượng của các dự án này thường bị bỏ qua, khiến các doanh nghiệp sản xuất, công ty điện – nước và cơ quan hữu quan chưa có cái nhìn đúng đắn và toàn diện về lợi ích thu được khi tiến hành các biện pháp hiệu quả năng lượng.

Quy định về quản lý tài nguyên năng lượng và tiêu chuẩn bảo vệ môi trường: Đây là hai khía cạnh đáng quan tâm trong công tác hiệu quả năng lượng. Nói cách khác, hiệu quả năng lượng phải được xây dựng trên cơ sở cân bằng và không làm ảnh hưởng đến các nguồn tài nguyên thiên nhiên và gây ô nhiễm môi trường.

Rào cản thông tin

Thông tin về lợi ích của hệ thống quản lý năng lượng: Một số nhà máy sản xuất thiếu thông tin về những lợi ích của hệ thống quản lý năng lượng hiện đại. Các nhà máy này không nắm bắt được giá trị của tiết kiệm năng lượng hiệu quả mà họ có thể đạt được thông qua các hệ thống này.

Thông tin về những chương trình ưu đãi của Chính phủ: Nhiều doanh nghiệp không hề biết đến những chương trình tài trợ, giải thưởng hoặc khoá đào tạo về tiết kiệm năng lượng của tiểu bang, liên bang. Do đó, họ bỏ lỡ nhiều cơ hội để nâng cao hiệu quả năng lượng cho cơ sở của mình.

Thông tin về tình hình tiêu thụ năng lượng trong doanh nghiệp: Thiếu những số liệu chính xác về tình hình sử dụng năng lượng của mình, các doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc xác định cơ hội nâng cao hiệu quả năng lượng.

Thông tin từ các chuyên gia kỹ thuật nội bộ: Các doanh nghiệp không thể nắm bắt hết các công nghệ và chính sách về hiệu quả năng lượng. Nhiều doanh nghiệp không có các cán bộ quản lý năng lượng nội bộ. Mặt khác, việc thuê chuyên gia từ bên ngoài lại khá tốn kém.

Anh Tuấn (Theo Energy Manager Today)