Các nhà nghiên cứu đã phát triển nhiều công cụ nhằm mục đích quản lý việc sử dụng năng lượng sao cho bền vững và hiệu quả. Bên cạnh các biện pháp tiết kiệm năng lượng riêng lẻ, việc xây dựng một hệ thống QLNL mang tính chiến lược toàn diện là một trong những giải pháp tổng thể giúp cho các doanh nghiệp quản lý, giám sát tiêu thụ năng lượng một cách bền vững, hiệu quả.
Giới thiệu về Hệ thống quản lý năng lượng theo Tiêu chuẩn ISO 50001:2011
ISO 50001:2011 là tiêu chuẩn về Hệ thống quản lý năng lượng do tổ chức ISO xây dựng và ban hành. Mục đích của Tiêu chuẩn Quốc tế này nhằm giúp cho các tổ chức thiết lập các hệ thống và quá trình cần thiết để cải tiến hiệu suất năng lượng, bao gồm việc sử dụng, tiêu thụ và hiệu quả năng lượng. Việc thực hiện đầy đủ tiêu chuẩn này nhằm hướng tới sự giảm phát thải khí nhà kính, giảm chi phí năng lượng và các tác động môi trường có liên quan khác, thông qua việc quản lý năng lượng có hệ thống. Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho tất cả các loại hình và quy mô của các tổ chức, không phụ thuộc vào các điều kiện về vị trí địa lý, văn hóa và xã hội. Việc thực hiện thành công phụ thuộc vào cam kết của tất cả các cấp và vị trí chức năng trong tổ chức và đặc biệt từ lãnh đạo cao nhất.
Tiêu chuẩn Quốc tế này chỉ rõ các yêu cầu cho hệ thống quản lý năng lượng (EnMS) của một tổ chức để triển khai và thực hiện chính sách năng lượng, thiết lập các mục tiêu, chỉ tiêu năng lượng và các kế hoạch hành động, có tính đến các thông tin và yêu cầu pháp luật liên quan tới việc sử dụng năng lượng trọng điểm. EnMS cho phép tổ chức đạt được các cam kết chính sách của mình, thực hiện hành động cần thiết để cải tiến hiệu suất năng lượng và chứng minh tính phù hợp của hệ thống với các yêu cầu của Tiêu chuẩn Quốc tế này. Việc áp dụng Tiêu chuẩn Quốc tế này hoàn toàn thích hợp với các yêu cầu của tổ chức - bao gồm độ phức tạp của hệ thống, mức độ của hệ thống văn bản và các nguồn lực – và áp dụng cho các hoạt động dưới sự kiểm soát của tổ chức.
Tiêu chuẩn ISO 50001 được xây dựng dựa trên các nguyên tắc chung của dòng tiêu chuẩn về Hệ thống quản lý do ISO xây dựng. Cũng giống như các tiêu chuẩn nổi tiếng khác đã được ban hành từ trước như ISO 9001 (quản lý chất lượng), ISO 14001 (quản lý môi trường), ISO 22000 (an toàn thực phẩm) ... ISO 50001 cũng coi nguyên tắc PDCA (Plan - Do - Check - Act) là chìa khóa cho sự cải tiến liên tục trong Hệ thống quản lý năng lượng:
- Lập kế hoạch (Plan): Thực hiện đánh giá thực trạng việc sử dụng năng lượng để thiết lập đường cơ sở và các chỉ tiêu hoạt động năng lượng ( EnPIs), các mục tiêu, chỉ tiêu và các kế hoạch hành động cần thiết để đạt được kết quả có xét đến mối tương quan với các cơ hội hoạt động năng lượng và chính sách về năng lượng của tổ chức.
- Thực hiện (Do): Thực hiện các kế hoạch hành động về QLNL.
- Kiểm tra (Check): Kiểm soát, đo lường các quá trình và các đặc tính cốt lõi của các hoạt động trong tổ chức, từ đó sẽ xác định được các hành động năng lượng đi ngược lại chính sách, mục tiêu về năng lượng và báo cáo các kết quả đã đạt được.
- Hành động (Act): Xác định và thực hiện các biện pháp cải tiến liên tục hành động Năng lượng và cả hệ thống QLNL.
Tại sao phải áp dụng tiêu chuẩn ISO 50001:
Việc quản lý hiệu quả sử dụng năng lượng đang là nhu cầu cấp thiết của nhiều Doanh nghiệp nói chung và các Doanh nghiệp khai thác và tuyển than nói riêng. Tiêu chuẩn ISO 50001 được xây dựng và ban hành như một công cụ giúp quản lý và kiểm soát việc sử dụng năng lượng hiệu quả một cách khoa học và dễ dàng hơn:
- Trợ giúp doanh nghiệp sử dụng tốt hơn các thiết bị tiêu hao năng lượng hiện có.
- Tạo lập sự kết nối một cách rõ ràng, trực quan và thuận tiện trong việc quản lý các nguồn Năng lượng của doanh nghiệp
- Phát huy các bài học thực hành tốt trong QLNL và củng cố các hành vi tốt trong Quản lý năng lượng.
- Hỗ trợ trong việc đánh giá, ưu tiên áp dụng các công nghệ mới có hiệu quả về năng lượng.
- Cung cấp một một mô hình thúc đẩy sử dụng Năng lượng hiệu quả trong suốt chuỗi cung ứng.
- Thúc đẩy các cải tiến trong Quản lý năng lượng cho các dự án giảm thiểu phát thải khí nhà kính.
- Có khả năng tích hợp với các hệ thống quản lý khác của tổ chức như quản lý: Môi trường; An toàn sức khỏe và nghề nghiệp.
Với tính tương hỗ cao, Hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001:2011 có thể dễ dàng tương tích với các hệ thống quản lý khác như quản lý chất lượng, môi trường ... và việc áp dụng chung (tích hợp) các hệ thống quản lý này sẽ mang lại lợi ích và hiệu quả cao nhất cho Doanh nghiệp.
(Còn nữa)
Trần Liễu