Công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) là mô hình kinh doanh rất phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia có ngành công nghiệp phát triển. Trong khi đó ở Việt Nam mới chỉ có khoảng 10 công ty có đăng ký kinh doanh loại hình ESCO. Và việc phát triển mô hình ESCO tại Việt Nam cũng đang gặp nhiều khó khăn và thách thức. Những khó khăn, thách thức đó là gì? Làm sao để thúc đẩy mô hình ESCO phát triển tại Việt Nam? Để trả lời những câu hỏi này, chúng tôi đã mời đến chương trình ông Nguyễn Quốc Dũng – Trưởng Ban Kinh doanh – Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Quỹ thúc đẩy SDNL TK&HQ dự kiến sẽ được sử dụng để hỗ trợ cho các doanh nghiệp cũng như các công ty dịch vụ năng lượng vay vốn với lãi suất ưu đãi hoặc là bảo lãnh vốn vay để thực hiện các dự án về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Sáng ngày 5/3/2025, tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức khoá đào tạo “Nâng cao năng lực về kinh doanh ESCO cho các tổ chức cung cấp dịch vụ năng lượng”. Khóa đào tạo nằm trong khuôn khổ Dự án “Thúc đẩy tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp Việt Nam” (VSUEE).

Qua gần 20 năm hoạt động, nhưng các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) ở Việt Nam vẫn còn rất hạn chế. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, theo các chuyên gia là do chúng ta thiếu khung pháp lý cụ thể, cũng như sự hỗ trợ tài chính cho việc phát triển và thực hiện các dự án tiết kiệm năng lượng... Bài viết dưới đây của TS. Trần Thanh Liễn - Chuyên gia cao cấp về năng lượng sẽ phân tích thực trạng, cơ hội, thách thức, giải pháp thúc đẩy hoạt động ESCO của Việt Nam.

Cùng với các hoạt động của Chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong những năm gần đây, tại Việt Nam, thị trường các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) đang từng bước phát triển với những tiềm năng không nhỏ. Những mô hình hoạt động ESCO thành công của Đan Mạch là kinh nghiệm tốt cho Việt Nam.

Cùng với sự phát triển của hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong những năm gần đây, tại Việt Nam, thị trường các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) đang ngày càng phát triển với tiềm năng rất lớn.

Trong khuôn khổ Dự án “Tiết kiệm năng lượng và sản xuất sạch hơn tại Việt Nam” do Ngân hàng thế giới (World Bank) và Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) tài trợ, Bộ Công Thương chủ trì thực hiện, liên tục từ đầu năm 2017 đến nay, Tổng cục Năng lượng tổ chức hội thảo “Giới thiệu chương trình thỏa thuận tự nguyện thí điểm - VA về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Mô hình công ty dịch vụ năng lượng - ESCO tại Việt Nam” tại các tỉnh Kiên Giang, Hà Nội và Cà Mau.

Thị trường các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) đang ngày càng phát triển trong những năm gần đây với tiềm năng rất lốn. Con số các công ty ESCO đang tăng theo mỗi năm. Đến nay, Việt Nam có khoảng 100 đơn vị hoạt động trong lĩnh vực tư vấn dịch vụ tiết kiệm năng lượng (TKNL), nhưng vẫn được đánh giá là hoạt động chưa tương xứng với tiềm năng.

Cùng với sự phát triển của hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong những năm gần đây, tại Việt Nam, đã xuất hiện mô hình thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng (TKNL) tại các cơ sở sử dụng năng lượng thông qua các Công ty dịch vụ năng lượng (ESCO).

Có thể tiết kiệm hàng trăm triệu đồng mỗi năm từ việc giảm tiêu hao năng lượng mà không phải bỏ một đồng vốn đầu tư nào - đó là những lợi ích mà doanh nghiệp có được khi thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng thông qua các công ty dịch vụ năng lượng

Việc thí điểm Công ty Dịch vụ năng lượng (ESCO) trong năm 2014, sẽ được cụ thể hóa bằng 10 dự án lắp đặt giàn nước nóng năng lượng mặt trời cho đối tượng khách hàng có sản lượng điện tiêu thụ bình quân lớn hơn 20.000 kWh/tháng.

Thay vì doanh nghiệp phải bỏ tiền để đầu tư hệ thống năng lượng, thì có thể nhờ công ty dịch vụ năng lượng đảm nhận với cam kết tiêu thụ năng lượng thấp hơn.

Chính Phủ Việt Nam xác định thực hiện Kế hoạch NAMA thông qua Chương trình tiết kiệm năng lượng trong đó chú trọng việc thực hiện dán nhãn tiết kiệm năng lượng và đẩy mạnh hoạt động của các công ty dịch vụ năng lượng

Việc ứng dụng mô hình Công ty dịch vụ năng lượng (Energy Service Company – ESCO) được nhiều quốc gia trên thế giới thực hiện.

Có thể tiết kiệm hàng trăm triệu đồng mỗi năm từ việc giảm tiêu hao năng lượng mà không phải bỏ một đồng vốn đầu tư nào - đó là những lợi ích mà doanh nghiệp (DN) có được khi thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng (TKNL) thông qua các công ty dịch vụ năng lượng (ESCO).

ESCO hiện nay là một mô hình doanh nghiệp phổ biến trên thế giới, đặc biệt là tại các nước công nghiệp phát triển. Tuy nhiên, mô hình kinh doanh hiệu quả này vẫn còn xa lạ với các doanh nghiệp Việt Nam.

Công ty dịch vụ năng lượng vùng Southeast False Creek (N.E.U.) cung cấp dịch vụ sưởi ấm và nước nóng cho các tòa nhà sử dụng năng lượng lấy từ nước thải chưa xử lý. Giám đốc N.E.U., ông Chris Baber cho biết: “Đây là một trường hợp thử nghiệm của thành phố Vancouver”. Trên thế giới cũng chỉ có ba hệ thống năng lượng tương tự: hai ở Oslo, Na Uy và một ở Tokyo, Nhật Bản.

Để cung cấp điện cho các tòa nhà tại quận Roppongi Hills, Tokyo (Nhật), Công ty Dịch vụ năng lượng Roppongi đang dùng hệ thống phát điện gồm 6 động cơ giống như những động cơ máy bay chống tàu ngầm P-3C của Lực lượng Hải quân Nhật Bản.