Sau 5 năm giai đoạn I “Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả”,  đồng loạt 6 nhóm nội dung đã được triển khai và bước đầu gặt hái được thành quả đáng tự hào.

Thực hiện nội dung Tổ chức mạng lưới quản lý và triển khai các hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả tại các tỉnh, thành phố đến nay mạng lưới các trung tâm TKNL, trung tâm khuyến công, đơn vị tư vấn trong lĩnh vực TKNL đã được thành lập và có mặt ở cả 3 miền. Các cả hoạt động của các đơn vị này đều do Văn phòng TKNL quốc gia chỉ đạo và điều phối, giám sát.

Hiện tại cả nước có 8 Trung tâm TKNL. Các Trung tâm hoạt động dưới nhiều mô hình Trung tâm tiết kiệm năng lượng như: Trung tâm TKNL Thành phố Hồ Chí Minh), Trung tâm TKNL thành phố Hà Nội hoặc kết hợp với trung tâm khuyến công như Tỉnh Phú Thọ, Đồng Tháp, Tiền Giang, Cần Thơ,  trung tâm chuyển giao công nghệ thuộc các Sở Khoa học và công nghệ như TP Đà Nẵng và Hải Phòng. Tính đến nay hầu hết các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương đều đã xây dựng được các Chương trình TKNL trên địa bàn quản lý.

Chức năng của các Trung tâm TKNL, Trung tâm khuyến công hay các Trung tâm Tư vấn năng lượng là tư vấn, đào tạo, hỗ trợ chuyển giao về công nghệ nhằm sử dụng năng lượng một cách tiết kiệm và hiệu quả.

Cùng với sự triển khai mạnh mẽ “Chương trình mục tiêu quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả”, 2 năm trở lại đây mạng lưới Trung tâm TKNL cả nước cũng triển khai hiệu quả nhiều hoạt động góp phần đưa Chương trình đến sâu rộng mọi tầng lớp người dân. Cụ thể, các Trung tâm TKNL đã thực hiện điều tra khảo sát và xây dựng cơ sở dữ liệu cho hàng nghìn doanh nghiệp tiêu thụ năng lượng trọng điểm và hàng trăm toà nhà.

Tính đến nay đã có gần 1000 doanh nghiệp và khoảng  200 toà nhà tiến hành kiểm toán năng lượng. Đã có 30 doanh nghiệp , 24 toà nhà và 10 trụ sở làm việc đầu tư các hạng mục để TKNL. Thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng hay các hội chợ triển lãm được tổ chức thường niên việc sử dụng TKNL đã tác động mạnh mẽ làm thay đổi nhận thức người dân và doanh nghiệp. Chính vì vậy, các hoạt động thúc đẩy sử dụng hiệu quả năng lượng không chỉ mang lại hiệu quả cao tại các địa bàn triển khai chương trình mà còn có tầm ảnh hưởng lớn đến những địa phương lân cận.

Tuy nhiên, có một thực tế là hiện cả nước mới chỉ có 2 Trung tâm TKNL lớn là ECC Hà Nội và ECC TP HCM là đầy đủ về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nguồn nhân lực. Các Trung tâm còn lại hầu hết mới thành lập, cơ sở vật chất và trang thiết bị còn thiếu thốn.

Khó khăn của các trung tâm là nguồn nhân lực cũng như trình độ chuyên môn của cán bộ làm công tác tư vấn, kiểm toán năng lượng vừa thiếu vừa mỏng, chưa đáp ứng được với nhu cầu thực tế tại các địa phương. Để mạng lưới Trung tâm TKNL hoạt động có hiệu quả thì sự hỗ trợ của Nhà nước, các tổ chức trong và ngoài nước để thực hiện được theo mô hình ESSCO ( công ty dịch vụ năng lượng) là rất cần thiết.

Ông Đào Sỹ Thanh, Giám đốc Trung tâm TKNL Hải Phòng:

 “Mới đi vào hoạt động từ tháng 2 năm 2009, ban đầu có 8 biên chế song Trung tâm TKNL và sản xuất sạch hơn Hải Phòng cũng nhanh chóng kiện toàn tổ chức, tích cực thực hiện một số đề án, chương trình quan trọng về sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trên địa bàn. Làm tốt công tác truyền thông là yếu tố quan trọng giúp Trung tâm hoàn thành tốt chức năng của mình. Bên cạnh việc tích cực tuyên truyền sâu rộng trên các phương tiện truyền thông trên địa bàn Trung tâm còn tổ chức thành công hàng chục cuộc hội thảo, tập huấn, hội nghị về TKNL".

Ông Lê Thanh Hạ, Giám đốc TT Khuyến công tư vấn và phát triển công nghiệp Đà Nẵng:

“Thành lập từ tháng 12/2009, Trung tâm đã tích cực triển khai các hoạt động về TKNL trên địa bàn và triển khai Chương trình mục tiêu Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả do Văn phòng TKNL giao. Hiện tại Trung tâm đã thiết lập được mạng lưới cơ sở dữ liệu về sử dụng năng lượng trong doanh nghiệp, Xây dựng đề án “Triển khai tiết kiệm năng lượng của thành phố Đà Nẵng" theo Quyết định số 68/QĐ-BCĐ của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Trong quá trình triển khai Trung tâm còn lồng ghép các hoạt động khuyến công và sản xuất sạch hơn".

Ông Dương Nghĩa Hiệp, Giám đốc TT TKNL Cần Thơ:

 “Được sự quan tâm, hỗ trợ từ Văn phòng TKNL Bộ Công Thương; sự chỉ đạo của UBND, Sở Công Thương thành phố và Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Tiết kiệm năng lượng (ENERTEAM) trong thời gian qua Trung tâm đã triển khai được nhiều hoạt động có kết quả. Bên cạnh đó kinh nghiệm từ các Trung tâm TKNL Đồng Tháp, Tiền Giang cũng giúp đỡ chúng tôi rất nhiều. Mặc dù công tác tuyên truyền được thực hiện khá đồng bộ song cũng phải thừa nhận các Dn trên địa bàn có ‎ ý thức chưa cao về lợi ích khi thực hiện TKNL, gây khó khăn cho việc tiếp cận, đặc biệt trong việc triển khai thực hiện các giải pháp TKNL có vốn đầu tư lớn như thay thế và đổi mới dây chuyền công nghệ, thiết bị".

Mai Linh