Phát biểu tại Hội nghị, bà Nguyễn Thị Lâm Giang, Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) cho biết, năm 2024 là một năm bứt phá về hoạt động của Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Vụ TKNL) trên nhiều khía cạnh, trong đó nổi bật nhất là nội dung tham mưu, xây dựng chính sách, các hoạt động hợp tác quốc tế và các lĩnh vực Vụ được giao quản lý như lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu, sản xuất tiêu dùng bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. 

Các chức năng, nhiệm vụ của Vụ TKNL là đẩy mạnh hoạt động quản lý nhà nước, quản lý và hỗ trợ các hoạt động chuyển dịch các ngành kinh tế thuộc lĩnh vực Công Thương (năng lượng, công nghiệp và thương mại) theo hướng chuyển đổi xanh. Các chức năng của Vụ có quan hệ đan chéo, giao thoa đáng kể, đồng thời đều đống nhất hướng tới mục tiêu cao nhất là nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn tài nguyên năng lượng giảm thiểu tác động lên môi trường và xã hội, đặc biệt là vấn đề biến đổi khí hậu.

Tại hội nghị, theo báo cáo của Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Vụ TKNL) trong năm 2024 Vụ đã triển khai nhiều hoạt động, giải pháp và đạt được kết quả cao trong các lĩnh vực Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; Phát triển bền vững; Ứng phó với biến đổi khí hậu và Tăng trưởng xanh. 

Đối với công tác quản lý nhà nước theo Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Vụ TKNL được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng thực hiện quản lý nhà nước trên 26 văn bản quy phạm pháp luật đã được ban hành ở cấp Trung ương. Các văn bản quản lý nhà nước về hiệu quả năng lượng bao gồm 01 Luật, 02 Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết biện pháp thi hành và chế tài xử phạt, 02 Quyết định của Thủ tướng ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kiểm soát hiệu suất năng lượng cho các trang thiết bị tiêu thụ năng lượng và 16 thông tư quy định suất mức tiêu hao năng lượng và các biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả trong các ngành công nghiệp (hóa chất, nhựa, đồ uống…), xây dựng, giao thông vận tải, nông nghiệp, và các văn bản hướng dẫn tác nghiệp cho việc thực thi các quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Điểm nổi bật năm 2024, Vụ TKNL phối hợp các đơn vị liên quan xây dựng đề nghị Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Dự kiến, dự án Luật sẽ trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV (6/2025).

Vụ TKNL đã trình Lãnh đạo Bộ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1011/QĐ-TTg ngày 20 tháng 9 năm 2024 ban hành Danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm năm 2023. Đồng thời, Bộ Công Thương đã ban hành 02 Thông tư về định mức sử dụng năng lượng trong ngành công nghiệp nhựa, bia và đồ uống không cồn. 

Các hoạt động triển khai Chỉ thị số 20/CT-TTg và Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả 2019-2030 (VNEEP3) đã được thực hiện đa dạng, sáng tạo và hiệu quả từ trung ương và địa phương. Theo đó, năm 2024, Vụ TKNL đã tổ chức triển khai thực hiện 44 nhiệm vụ thuộc Chương trình VNEEP3. Các nhiệm vụ đã được nghiệm thu và thực hiện thanh lý, quyết toán theo đúng quy định và tiến độ đề ra.

Đối với công tác quản lý hiệu suất phương tiện, thiết bị và dán nhãn năng lượng, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định về việc ban hành danh mục hàng kiểm tra hiệu suất năng lượng và dán nhãn năng lượng thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương.

Về hoạt động đào tạo, tính đến hết tháng 12 năm 2024, Vụ TKNL đã phối hợp với các đơn vị tổ chức được 28 khóa đào tạo Quản lý năng lượng và cấp chứng chỉ được 596 chứng chỉ; 03 khóa đào tạo về Kiểm toán viên năng lượng, đã cấp chứng chỉ cho 53 học viên tham gia khóa đào tạo.

Công tác truyền thông về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng với nhiều hội nghị, cuộc thi, các chương trình toạ đàm thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của nhiều đối tượng khác nhau. Các đài phát thanh, truyền hình, các đơn vị báo chí từ trung ương đến địa phương tích cực và chủ động tuyên truyền về chính sách cũng như phổ biến các giải pháp, mô hình điển hình trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. 

Về công tác tiết kiệm điện, tính đến hết tháng 11 năm 2024, Vụ TKNL đã tổ chức triển khai kiểm tra được 09 Sở Công Thương các tỉnh, thành phố, 08 doanh nghiệp và 02 phòng thử nghiệm hiệu suất năng lượng.

Phát triển bền vững là xu hướng phát triển kinh tế với sự cân nhắc đến các vấn đề môi trường và xã hội. Trong số 17 mục tiêu của Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững do Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2017, trong đó mục tiêu số 12 về đảm bảo sản xuất và tiêu dùng bền vững được giao cho Bộ Công Thương chủ trì thực hiện. Thủ tướng Chính phủ Ban hành Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021-2030 (SCP). 

Chương trình SCP cung cấp các kỹ thuật hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp (dệt may, da giày, gốm sứ, thủy tinh, nhựa…) tiếp cận với quy định, quy trình mới chuyển từ sản xuất tuyến tính sang mô hình sản xuất tuần hoàn, tăng cường tái chế, tái sử dụng, sử dụng tài nguyên tiết kiệm và hiệu quả, chuyển đổi công nghệ xanh, góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

Trong năm 2024, Vụ TKNL đã tham mưu và trình Thủ tướng chính phủ Công điện “Về việc tích cực, chủ động triển khai các giải pháp thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, sản xuất và tiêu dùng bền vững, thương mại bền vững đáp ứng các chính sách xanh của Liên minh Châu Âu”.

Vụ TKNL đã tổ chức triển khai 26 nhiệm vụ thuộc Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021-2025. Đến nay, các nhiệm vụ đã được hoàn thiện và nghiệm thu kết thúc trong tháng 12 năm 2024. Song song với triển khai đồng bộ các giải pháp, công tác thông tin tuyên truyền và xây dựng mạng lưới tổ chức cá nhân hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và tiêu dùng bền vững đã được đẩy mạnh. Tổ chức truyền thông, nâng cao nhận thức về sản xuất và tiêu dùng bền vững trên các đài truyền hình trung ương, các đơn vị báo chí trực thuộc Bộ và trên trang Thông tin điện tử của Chương trình.

Chính phủ Việt Nam đã xác định tăng trưởng xanh là một mục tiêu quan trọng, với cam kết mạnh mẽ về việc thực hiện mục tiêu Netzero vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ đã ban hành các chiến lược, kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Ngày 14/12/2022, Bộ Công Thương phê duyệt Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh của ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là bước khởi đầu quan trọng cho tiến trình dài hạn đóng góp vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0 tại Việt Nam. 

Năm 2024, Vụ TKNL đã tổ chức 03 hội thảo tại các miền Bắc, Trung và miền Nam phổ biến, hướng dẫn thực hiện Thông tư quy định kỹ thuật về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và kiểm kê khí nhà kính ngành Công Thương. Vụ TKNL đã phối hợp với các đơn vị tư vấn thực hiện nhiệm vụ kiểm kê khí nhà kính cho năm 2020 của ngành Công Thương gồm các tiểu ngành gỗ, dệt may và đồ da, công nghiệp không xác định, thương mại dịch vụ, dân dụng, thép và khai khoáng. Các nhiệm vụ đã hoàn thành, nghiệm thu trong tháng 12 năm 2024.

Tiếp tục triển khai Kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Vụ TKNL đã chủ trì, phối hợp với các đơn vị trong Bộ xây dựng Kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu năm 2025 trình Bộ Công Thương phê duyệt tại Quyết định số 2145/QĐ-BCT ngày 14/8/2024.

Song song với triển khai các hoạt động, Vụ TKNL đã tham gia một số hoạt động tuyên truyền phổ biến các nội dung của COP26; Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đến các đối tượng liên quan và các doanh nghiệp lĩnh vực năng lượng ngành Công Thương.

Đẩy mạnh hợp tác quốc tế là một trong những giải pháp quan trọng để thực hiện thành công Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030. Năm 2024, Vụ TKNL đã triển khai các dự án gồm: Dự án Thúc đẩy tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp Việt Nam; Chương trình Hợp tác Đối tác Năng lượng Việt Nam – Đan Mạch giai đoạn 2020 – 2025 (Chương trình DEPP3); Dự án Thúc đẩy thị trường đầu tư tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp và hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh Việt Nam; Chương trình Chuyển đổi năng lượng bền vững Việt Nam – EU; Chương trình năng lượng phát thải thấp II (VLEEP II).

Bên cạnh đó, Vụ TKNL đã tích cực tham dự các Hội nghị, Hội thảo trong nước do các đối tác phát triển, tổ chức quốc tế tổ chức tại Việt Nam liên quan đến tiết kiệm năng lượng, biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh.

Chuyển đổi xanh ngành Công Thương là một xu hướng tất yếu của sự phát triển. Việc chuyển đổi không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để xây dựng được chiến lược phát triển ngành Công Thương một cách hiệu quả nhất. 

Để thực hiện mục tiêu này, năm 2025, Vụ TKNL sẽ đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ gồm:

- Tiếp tục chủ trì nghiên cứu, hoàn thiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả theo đúng tiến độ. Trong đó tập trung vào việc tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ sản xuất thông qua việc xây dựng Quỹ sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, tăng cường quản lý giám sát nhằm giảm tiêu hao năng lượng trong các ngành công nghiệp. Đồng thời nghiên cứu, rà soát Nghị định 21/2011/NĐ-CP ngày 29 tháng 3 năm 2011 về hướng dẫn thực hiện Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

- Vụ TKNL xem xét đề xuất xây dựng các thông tư về định mức tiêu thụ năng lượng cho ngành giấy và thép, Thông tư về định mức kinh tế kỹ thuật các hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Quyết định thay thế Quyết định 04/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Danh mục phương tiện, thiết bị phải dán nhãn năng lượng, áp dụng mức hiệu suất năng lượng tối thiểu và lộ trình thực hiện.

- Tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cũng như Chỉ thị số 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

- Triển khai các nhiệm vụ năm 2025 thực hiện Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vững giai đoạn 2021-2030, bao gồm các nội dung như: Tập trung cải thiện các vấn đề tài chính để thúc đẩy doanh nghiệp sản xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn; Ưu tiên hỗ trợ kỹ thuật vào các ngành hàng có tỉ trọng xuất khẩu như dệt may, da giầy, nhựa, điện tử, bao bì… trước các quy định của thị trường liên quan đến kinh tế tuần hoàn, quy định xanh, hộ chiếu sản phẩm bền vững; Xây dựng và hình thành mạng lưới phát triển bền vững nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp trong chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm đối với các yêu cầu của thị trường trong triển khai các giải pháp bền vững của doanh nghiệp.

- Triển khai thực hiện Kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Tổ chức kiểm tra thực hiện quy định kỹ thuật đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và kiểm kê khí nhà kính ngành Công Thương. Tổ chức các Hội nghị, hội thảo, tập huấn ở các địa phương cho các bên liên quan về các nội dung mới liên quan đến biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh.