Khoá đào tạo nằm trong khuôn khổ Dự án “Thúc đẩy tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp Việt Nam” (Dự án VSUEE).

Khóa học được thiết kế chuyên sâu dành riêng cho lãnh đạo doanh nghiệp, tập trung vào việc cung cấp cái nhìn tổng thể về chính sách tiết kiệm năng lượng, xu hướng giảm phát thải khí nhà kính và vai trò ngày càng quan trọng của lãnh đạo trong việc định hướng chuyển đổi xanh cho doanh nghiệp.

Khóa học kỳ vọng sẽ giúp nâng cao kiến thức và năng lực quản lý năng lượng, giúp lãnh đạo doanh nghiệp định hướng đầu tư hiệu quả và tối ưu vận hành, hướng tới phát triển bền vững và giảm phát thải cho doanh nghiệp trong tương lai.

Tại khoá đào tạo, các giảng viên tập trung trao đổi về mối liên hệ giữa năng lượng, môi trường và mô hình kinh doanh bền vững. Đồng thời, phân tích vai trò của năng lượng sạch trong bức tranh phát triển dài hạn của doanh nghiệp, và chỉ ra xu hướng năng lượng trên thế giới, cũng như những cơ hội tăng trưởng xanh thông qua việc đầu tư vào công nghệ và thiết bị hiệu suất cao cho doanh nghiệp Việt Nam.

Theo đại diện Dự án VSUEE, Việt Nam có tổ hợp các nguồn năng lượng sơ cấp trong nước khá đa dạng, bao gồm dầu thô, than, khí đốt tự nhiên và thuỷ điện. Đây là những nguồn năng lượng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng cho phát triển kinh tế trong hai thập kỷ qua. Tuy nhiên, với nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và những biến động gần đây trong xuất nhập khẩu năng lượng, Việt Nam đã trở thành quốc gia nhập khẩu năng lượng ròng kể từ năm 2015.

Do đó, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và sử dụng năng lượng sạch là ưu tiên hàng đầu để phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước nước. Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là việc áp dụng các biện pháp quản lý và kỹ thuật nhằm  giảm tổn thất, giảm mức tiêu thụ năng lượng của phương tiện, thiết bị mà vẫn đảm bảo nhu cầu, mục tiêu đặt ra đối với quá trình sản xuất và đời sống.

Khóa học mang đến góc nhìn thực tiễn thông qua việc phân tích hiện trạng sử dụng năng lượng trong ngành công nghiệp nói chung và ngành công nghiệp sản xuất xi măng nói riêng, giúp lãnh đạo doanh nghiệp có thể nhận diện rõ ràng hơn những rào cản, cũng như tiềm năng cải thiện trong hoạt động sản xuất của đơn vị mình.

Ngành xi măng là ngành công nghiệp tiêu thụ năng lượng lớn, chủ yếu dưới dạng nhiệt năng và điện năng. Trong đó, khoảng 80 - 85% tổng năng lượng tiêu thụ là nhiệt năng phục vụ quá trình sản xuất, phần còn lại là điện năng chiếm khoảng 15 - 20%. Một tỉ lệ rất nhỏ, khoảng 1%, sử dụng dầu DO, FO. 

Ước tính chi phí năng lượng trong sản xuất xi măng chiếm khoảng 10 - 15% tổng giá thành sản phẩm. Mức tiêu hao điện năng dao động từ 77,3 kWh đến 108 kWh cho mỗi tấn xi măng, tùy thuộc vào công nghệ và thiết bị được sử dụng tại các nhà máy. Sự khác biệt này phản ánh mức độ hiện đại hóa và hiệu quả sử dụng năng lượng trong toàn ngành.

Để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, giảm chi phí sản xuất và hạn chế phát thải khí nhà kính, giảng viên đã phổ biến một số giải pháp đồng bộ cho ngành xi măng. Cụ thể:

Một là, tối ưu hóa quá trình sản xuất clinker. Giải pháp này bao gồm việc sử dụng lò nung hiệu suất cao (pre-calciner), giảm tổn thất nhiệt bằng cách cải thiện lớp cách nhiệt, và tối ưu chế độ vận hành lò qua phần mềm mô phỏng. Đây là công đoạn tiêu tốn nhiều năng lượng nhất, nên việc cải tiến ở đây mang lại hiệu quả tiết kiệm lớn.

Hai là, thu hồi nhiệt thải để phát điện (WHR). Nhiệt thải từ lò nung và thiết bị làm mát clinker có thể được tận dụng để phát điện, đặc biệt khi áp dụng hệ thống công nghệ tiên tiến như ORC (Chu trình Rankine hữu cơ). Giải pháp này giúp tiết kiệm từ 20 - 30% điện năng tiêu thụ, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính.

Ba là, sử dụng nhiên liệu thay thế. Doanh nghiệp có thể tận dụng các loại nhiên liệu sinh học như viên nén gỗ, rơm rạ, vỏ trấu, hoặc đốt rác thải (lốp xe, rác sinh hoạt). Việc này không chỉ giảm chi phí nhiên liệu mà còn cắt giảm đáng kể phát thải CO₂.

Bốn là, cải tiến công nghệ nghiền. Cụ thể là thay thế máy nghiền bi bằng máy nghiền đứng, kết hợp lắp đặt biến tần để điều chỉnh tốc độ và công suất, giúp giảm 20 - 30% lượng điện tiêu thụ trong công đoạn nghiền.

Năm là, tăng cường quản lý và bảo trì thiết bị hiệu quả. Doanh nghiệp cần thực hiện bảo trì định kỳ để duy trì hiệu suất thiết bị, lắp đặt hệ thống giám sát tiêu thụ năng lượng nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các điểm thất thoát, góp phần giảm lãng phí năng lượng.

Sáu là, xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý năng lượng theo tiêu chuẩn ISO 50001. Việc thiết lập chính sách, mục tiêu và các công cụ đánh giá, cải tiến liên tục sẽ giúp doanh nghiệp giảm từ 5 - 15% tổng mức tiêu thụ năng lượng một cách bài bản và bền vững.

Bảy là, cải tiến quy trình sản xuất xi măng. Doanh nghiệp có thể giảm tỷ lệ clinker bằng cách sử dụng phụ gia khoáng (tro bay, xỉ lò cao) hoặc chuyển sang công nghệ sản xuất xi măng không nung, từ đó góp phần giảm tiêu hao năng lượng và phát thải.

Tám là, ứng dụng công nghệ thông minh. Các giải pháp như tự động hóa, điều khiển tối ưu, phân tích dữ liệu lớn (Big Data) sẽ giúp tối ưu quy trình sản xuất, giám sát chặt chẽ mức tiêu thụ năng lượng và nâng cao hiệu quả vận hành.

Trong khuôn khổ khoá đào tạo, các giảng viên cũng tập trung đi sâu vào các nội dung khác như quản lý năng lượng theo hệ thống, xây dựng kế hoạch hành động phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp, cũng như cách huy động nguồn tài chính cả trong nước và quốc tế để triển khai các dự án tiết kiệm năng lượng. Ngoài ra, các báo cáo điển hình từ doanh nghiệp tiên phong đã giúp học viên có thêm góc nhìn cụ thể về cách ứng dụng hiệu quả các giải pháp kỹ thuật - công nghệ trong thực tế.

Khóa học tạo diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm, thúc đẩy kết nối giữa các doanh nghiệp cùng quan tâm đến mục tiêu phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng. Nhiều ý kiến, quan điểm về những thuận lợi và khó khăn của các doanh nghiệp ngành xi măng đã được thảo luận, tìm giải pháp. Khóa đào tạo khép lại trong tinh thần hợp tác và cam kết hành động mạnh mẽ từ các nhà quản lý doanh nghiệp xi măng - những người đóng vai trò quyết định trong việc kiến tạo mô hình sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và thích ứng với các xu thế phát triển mới của ngành xi măng Việt Nam trong tương lai.