Với mức giá không quá cao, có tính năng vượt trội về khả năng tiết kiệm điện, khả năng phát quang, tuổi thọ cao lại cao cùng sự đa dạng về mẫu mẫ, kiểu dáng, các sản phẩm Led đang bắt đầu chiếm được “cảm tình” của người tiêu dùng Việt Nam mà trước tiên là sự xuất hiện của các sản phẩm Led thương mại.

Theo dự báo, với tác động của dự án chiếu sáng công cộng hiệu suất cao tại Việt Nam (VEEPL) do GEF/UNDP tài trợ, đến 2014, 100% các đèn chiếu sáng hè phố sẽ sử dụng đèn HPS, CFL; 100% đèn chiếu sáng nội thất sẽ sử dụng đèn huỳnh quang T8, T5 và CFL. Sau khi thay thế các loại đèn trên bằng các sản phẩm tiết kiệm điện năng Việt Nam có thể tiết kiệm hàng triệu Kwh/năm.

Cầu Sông hàn được trang trí bằng đèn LED

Đặc biệt, nếu sử dụng đèn Led để thay thế cho đèn sợi đốt sẽ tiết kiệm được trên 88% điện năng tiêu thụ, thay thế cho đèn huỳnh quang túyp sẽ tiết kiệm được trên 44% điện năng. Nếu tiếp tục thay thế đèn chiếu sáng CFL, T5, T8 và HPS bằng đèn chiếu sáng Led  Việt Nam sẽ tiết kiệm được ít nhất 40% điện tiêu thụ cho chiếu sáng. Đây là con số không hề nhỏ đối với hệ thống chiếu sáng tiêu tốn khá nhiều năng lượng của nước ta.

Trước ưu điểm tiết kiệm điện vượt trội và trước tiềm năng lo lớn của thị trường chiếu sáng ở Việt Nam, công nghệ Led đang được quan tâm nghiên cứu và thúc đẩy sử dụng rộng rãi.

Ứng dụng rộng rãi

Cũng như cách công nghệ Led xâm nhập thị trường nhiều nước trên thế giới, tại Việt Nam mới đầu đèn Led chủ yếu dùng cho ngành quảng cáo và tín hiệu giao thông.

Với ngành công nghiệp quảng cáo, đèn Led được ứng dụng rất rộng rãi và nhanh chóng phát huy được thế mạnh. Biển Led quảng cáo được thể hiện dưới nhiều hình thức như quảng cáo tại các showroom, quảng cáo trên sảnh chờ, quầy lễ tân, trên các cột thu phát, quảng cáo để chào đón, thay thế các biển hiệu ngoài đường phố. Đèn Led được sử dụng rộng rãi trong trang trí nội, ngoại thất đặc biệt tại các nhà hàng, khách sạn, lễ hội.

Với ngành giao thông vận tải, đèn Led được sử dụng chiếu sáng cầu đường, thay thế đèn sợi đốt tại các điểm tín hiệu chỉ đường. Năm 2008, hệ thống chiếu sáng bằng đèn Led đã được lắp đặt tại cầu Sông Hàn và cầu Thuận Phước (Đà Nẵng). Đây là ứng dụng công nghệ đèn Led đầu tiên cho chiếu sáng công trình công cộng ở nước ta. Việc ứng dụng công nghệ này không chỉ đem đến hiệu quả thẩm mỹ cao, tạo lên 2 công trình kiến trúc trở thành biểu tượng của Đà Nẵng mà còn đem đến hiệu quả tiết kiệm năng lượng.

Tuy nhiên, việc sử dụng đèn Led siêu sáng thay thế các đèn truyền thống để chiếu sáng trong và ngoài nhà vẫn còn khá mới mẻ ở nước ta. Hiện mới chỉ có 1 vài nơi sử dụng công nghệ này để chiếu sáng đường phố, ngõ hẻm. Cụ thể, thành phố Đà Nẵng đã thay thế 55 bộ đèn HPS bằng bộ đèn chiếu sáng Led. Thành phố Hải Phòng thay thế 12 bộ đèn HPS bằng bộ đèn chiếu sáng Led. Cần Thơ là nơi đầu tiên sử dụng thử nghiệm đầu tiên ở nước ta đèn Led không dùng điện lưới mà sử dụng dàn pin năng lượng mặt trời để chiếu sáng.

Tại khu công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội, đèn chiếu sáng Led sử dụng turbin phát điện gió và dàn pin mặt trời đã được lắp đặt để chiếu sáng ngoài nhà. Bộ đèn Led 1000W ở đây có hiệu suất phát quang 75ml/W, độ chiếu sáng tương đương bóng HPS 150W truyền thống (khoảng 3500 lumen) và tuổi thọ 1000 giờ. Với nguồn điện sử dụng là dàn pin mặt trời 54 Wp và động cơ phát điện gió WTG- 300W, hệ thống Led này có tuổi thọ đạt đến 20 năm.

Mới đây nhất, ngày 28/4/2010 khu công nghệ cao TP Hồ Chí Minh đã nghiệm thu đưa vào sử dụng 28 trụ đèn chiếu sáng sử dụng năng lượng gió và mặt trời trên truyến đường Nguyễn Huệ. Các trụ đèn này sử dụng bóng Led công suất 160W (độ sáng tương đương bóng 400W thông dụng).

Công nghệ khiêm tốn

Theo báo cáo của dự án VEEPL, Việt Nam đang sử dụng khoảng 60 triệu bóng đèn sợi đốt, 80 triệu bóng đèn huỳnh quang ống, khoảng 40 triệu đèn CFL và  trên 600 nghìn bộ đèn chiếu sáng đường phố. Với những con số trên có thể thấy thị trường chiếu sáng ở nước ta rất sôi động và có tiềm năng. Tổng công ty điện lực Việt Nam cho biết, điện cho chiếu sáng ở tất cả các khu vực năm 2008 chiếm khoảng 25,2% tổng năng lượng tiêu thụ tương đương khoảng 16,47 tỷ KWh.

Đèn Led được sử dụng rộng rãi trong trang trí nội, ngoại thất đặc biệt tại các nhà hàng, khách sạn, lễ hội.

Trước mức tiêu thụ lớn của chiếu sáng, Chính phủ Việt Nam cũng như nhiều tổ chức rất quan tâm đến việc khuyến khích, thúc đẩy việc áp dụng công nghệ chiếu sáng Led. Các cơ quan nghiên cứu công nghệ Led ở nước ta hiện nay tiêu biểu như Viện khoa học và công nghệ Việt Nam, Khu công nghệ cao TP HCM, Các công ty Điện Quang, Rạng Đông, Philips.

Tuy vậy, theo nhiều chuyên gia, hiện tại Việt Nam mới chỉ ở giai đoạn đầu trong việc nghiên cứu, chế tạo 1 vài loại đèn chiếu sáng Led, thực chất chưa có công nghệ sản xuất các nguốn chiếu sáng Led.Trên thị trường môt vài nhà sản xuất bắt đầu chào bán các sản phẩm tự sản xuất tuy nhiên cũng còn khá khiêm tốn, chưa thông dụng với người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các sản phẩm được chào bán vẫn chỉ là loại có công suất nhỏ, chất lượng thấp chưa được coi là sản phẩm tiết kiệm điện.

Mặt khác, sự xâm nhập mạnh mẽ của các sản phẩm chiếu sáng Trung Quốc trong đó có đèn Led khiến cho các nhà sản xuất trong nước gặp nhiều khó khăn về kênh phân phối. Đã thế, do chưa có công nghệ chiếu sáng Led bao gồm công nghệ chế tạo chip Led, công nghệ chế tạo các bộ nguồn cho Led thậm chí cả công nghệ đóng gói Led nên các nhà sản xuất trong nước gần như phải nhập khẩu từ A đến Z khiến giá thành cao, khó cạnh tranh.

Đứng trước các rào cản như sự thiếu kiến thức về công nghệ chiếu sáng Led, công nghệ khiêm tốn, giá thành cao và đặc biệt là sự hạn chế của thông tin tư vấn cho người tiêu dùng đã khiến thị trường Led tại Việt Nam chưa thực sự phát triển tương xứng với tiềm năng.

Theo các nhà nghiên cứu, trước hết Việt Nam cần có các biện pháp mạnh nhằm sớm xoa bỏ các bỏ các rào cản trong việc chuyển đổi thị trường chiếu sáng công nghệ truyền thống sang chiếu sáng bằng công nghệ Led. Hơn lúc nào hết chúng ta cần tăng cường đào tạo nhân lực trình độ cao, phát triển nghiên cứu công nghệ và đặc biệt là nâng cao nhận thức về lợi ích của việc sử dụng đèn chiếu sáng Led đến đông đảo người dùng thông qua truyền thông, quảng bá.

Mặc dù vẫn còn khá mới mẻ và nhiều rào cản song cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng như hiện nay, trong tương lai không xa, đèn Led sẽ trở thành nguồn sáng chiếm ưu thế, được ứng dụng rộng rãi trong các hoạt động chiếu sáng tại Việt Nam, góp phần đạt các mục tiêu chung về tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường.

Hùng Linh