Nhà máy sản xuất gạch Tuynel Phú Yên là một trong những đơn vị sản suất gạch trọng điểm của tỉnh trực thuộc Công ty cổ phần khoáng sản Phú Yên. Nhà máy được xây dựng và đưa vào hoạt động vào năm 1999 trở thành đơn vị cung cấp các loại gạch xây dựng chủ lực của toàn tỉnh và các địa phương lân cận.

Với đặc thù sản xuất các loại gạch xây dựng với nhiều chủng loại khác nhau theo phương thức trộn than cám vào gạch mộc, nung theo hình thức tự cháy qua lò nung Tuynel, tỷ lệ tiêu thụ năng lượng tại nhà máy khá lớn. Ngoài chi phí điện năng khoảng 1 tỷ đồng mỗi năm thì chi phí than nung gạch chiếm tỷ lệ cao nhất với trên 3 tỷ đồng/năm.

Công nghệ hiện đại

Qui trình công nghệ tại nhà máy gạch Tuynel Phú Yên hều hết đều phải sử dụng năng lượng điện và nhiệt. Trong đó, điện được sử dụng để chiếu sáng, hoạt động máy sản xuất. Phần nhiệt nóng được lấy từ lò đốt than cám dùng để cung cấp cho công đoạn nung sấy gạch.

Qua khảo sát, suất tiêu hao than trung bình tại nhà máy là 0,123 kg/viên gạch, suất tiêu hao điện trung bình  khoảng 37,238 kwh/1.000viên gạch. Mặc dù năng lượng điện chỉ chiếm khoảng 3,67% quy trình sản xuất song do giá điện năng cao, đặc biệt vào giờ cao điểm nên chi phí phải trả lại chiếm tỷ lệ khá cao trên 22%.

Khác với nhiều nhà máy sản  xuất gạch sử dụng chủ yếu dây chuyền thủ  công vừa lãng phí nhiên liệu lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, nhà máy gạch Tuynel Phú Yên thì ngược lại. Ông Nguyễn Văn Lệ, Giám đốc nhà máy tự hào nói về dây chuyền sản xuất của đơn vị mình “Tất cảc các thiết bị tiêu thụ điện chính tại nhà máy đều được lắp đặt theo một dây chuyền công nghệ hiện đại với thời gian hoạt động ngắn nên hiện tại các thiết bị hoạt động tốt. Lò nung hiện tại vận hành khá tốt, lò được cách nhiệt hiệu quả, thu hồi nhiệt thải rất tốt, các chế độ vận hành cũng như việc kiểm soát trường nhiệt trong lò nung luôn được theo dõi sát sao và có những điều chỉnh kịp thời, đúng lúc. Chính vì thế, có thể nói hiệu quả sử dụng năng lượng tại nhà máy gạch Tuynel Phú Yên là khá cao”.

Bên cạnh đó, về lượng than sử dụng nhà máy cũng đã nghiên cứu công thức tỷ lệ pha trộn nhất định với từng loại sản phẩm sao cho chất lượng thành phẩm đạt tối ưu. Nhà máy đã đưa ra chuẩn định mức tiêu hao than trên từng loại sản phẩm, rất thuận lợi theo dõi than tiêu thụ từng tháng, so sánh với suất tiêu hao định mức, nhằm có giải pháp kịp thời khi phát hiện sai biệt lớn.

Không hài lòng với kết quả đạt được, để tận dụng triệt để tiềm năng tiết kiệm năng lượng, Ban lãnh đạo nhà máy không ngần ngại mời các chuyên gia tư vấn kiểm toán để tìm ra những giải pháp hiệu quả nhất.

Các cơ hội tiết kiệm

Dưới sự giúp đỡ, tư vấn của các chuyên gia kiểm toán năng lượng thuộc Trung tâm Tư vấn công nghiệp và Tiết kiệm năng lượng Phú Yên, hàng loạt giải pháp sử dụng hiệu quả năng lượng có tính khả thi cao đã được đề xuất áp dụng cho nhà máy gạch Tuynel Phú Yên.

Ông Phan Tuấn Vũ, chủ nhiệm đề án kiểm toán tại nhà máy gạch Tuynel Phú Yên “Nhiều doanh nghiệp khi được đề xuất thực hiện tiết kiệm năng lượng rất ngại bởi đa phần họ lo ngại đầu tư lớn. Tuy nhiên, để sử dụng hiệu quả năng lượng đôi khi chính những giải pháp chi phí rất thấp như nâng cao nhận thức thông qua tuyên truyền ý thức cán bộ, nhân viên hay điều chỉnh công tác quản lý  cũng đem đến hiệu quả kinh tế cao’.

Thực tế hoạt động của nhà máy cho thấy việc theo dõi chặt chẽ điện năng tiêu thụ, than tiêu thụ sẽ giúp nhà máy dễ dàng phát hiện các nguyên nhân làm tăng lượng điện, than tiêu thụ để khắc phục kịp thời. Với thực tế đó, nhóm kiểm toán đã đưa ra giải pháp thành lập nhóm quản l‎ý năng lượng cho toàn nhà máy. Nhóm này ngoài nhiệm vụ tổ chức tuyên truyền, tập huấn cách vận hành thiết bị hợp lý còn thường xuyên tổng hợp báo cáo tình hình tiêu thụ năng lượng, so sánh tìm ra nguyên nhân tiêu thụ tăng và có biện pháp giải quyết kịp thời. Bên cạnh đó cũng cần có chế độ thưởng phạt hợp lý để nâng cao tinh thần trách nhiệm trong việc tiết kiệm năng lượng.

Giải pháp nhỏ song ước tính doanh nghiệp có thể tiết kiệm 344 triệu đồng mỗi năm từ việc quản l‎ý tốt điện năng và than tiêu thụ.

Ở hệ thống chiếu sáng, ước tính nếu thay toàn bộ đèn  huỳnh quang loại 1.2m T10-40W, balast điện từ thành các bóng huỳnh quang 1.2m T8- 36W hoặc T5-28W sử dụng ballast điện tử với choá và nắp chụp; thay đèn dây tóc bằng các bóng compact ánh sáng vàng tiết kiệm điện và thay các bộ đèn cao áp natri 250W hiện có bằng các đèn tiết kiệm hơn như đèn natri cao áp 75W hoặc 150W giá trị tiết kiệm điện khoảng 10,2 triệu đồng mỗi năm và giảm phát thải CO2 trên 4 tấn/năm.

Với 3 bộ biến tần lắp đặt cho máy đùn, máy cán mịn, máy cán thô cơ hội tiết kiệm khoảng 160 triệu đồng mỗi năm. Giải pháp này đòi hỏi mức đầu tư ban đầu tương đối lớn, thời gian hoàn vốn lâu do các máy có thời gian hoạt động thấp tuy nhiên ngoài tiết kiệm  từ 20 – 32% công suất tiêu thụ của động cơ biến tần còn góp phần tăng tuổi thọ hoạt động của động cơ nhờ giảm bớt thời gian hoạt động non tải.

Ngoài ra, giải pháp lắp đặt biến tần cũng được đề xuất áp dụng cho các khu vực khác của nhà máy như hệ thống quạt tại hệ lò nung tuynel. Các giải pháp được đề xuất ước tính đem về lợi ích tiết kiệm khoảng 115 triệu/năm, giảm trên 48 tấn phát thải CO2 ra môi trường.

Linh Hùng