Tại thành phố Jaisalmer trên sa mạc Thar, miền bắc Ấn Độ, nơi còn gọi là "Thành phố Vàng" với hàng loạt kiến trúc sa thạch màu vàng, nhiệt độ có thể lên tới khoảng 49 độ C vào lúc cao điểm mùa hè. Các tòa nhà ở đây từ lâu đã được thiết kế để thích ứng với nắng nóng. Kiến trúc sư người Mỹ Diana Kellogg cũng tuân theo truyền thống này khi thiết kế Trường Nữ sinh Rajkumari Ratnavati, CNN hôm 7/11 đưa tin.

Thiết kế một không gian học tập thoải mái là thách thức lớn ở trung tâm sa mạc Thar, nơi biến đổi khí hậu đang khiến hạn hán kéo dài và khốc liệt hơn. "Có những phương pháp đã được sử dụng suốt nhiều thế kỷ để làm mát không gian. Điều tôi làm là kết hợp chúng với nhau để đạt hiệu quả", Kellogg nói và cho biết, nhiệt độ trong phòng của trường có thể thấp hơn khoảng 11 - 16 độ C so với ngoài trời.

Để xây trường, Kellogg chọn đá sa thạch có nguồn gốc địa phương - loại vật liệu chống chịu tốt với khí hậu đã được sử dụng từ lâu cho các công trình trong vùng. "Khu vực này có rất nhiều đá sa thạch. Giá thành rất phải chăng và thợ đá tài hoa là những nhà ảo thuật với đá. Đá thực sự giúp cách nhiệt và cũng giữ ấm vào ban đêm", bà nói.

Trong số các kỹ thuật truyền thống mà Kellogg sử dụng có kỹ thuật trát các bức tường bên trong bằng loại vật liệu làm mát tự nhiên giúp giải phóng lượng hơi ẩm bị giữ lại. Lấy cảm hứng từ các tòa nhà khác trong vùng, bà cũng xây một bức tường jali - tường lưới đá sa thạch khiến gió tăng tốc do hiệu ứng venturi, làm mát không gian sân đồng thời cung cấp bóng râm. Trần nhà cao và các cửa sổ giúp giải phóng nhiệt trong các lớp học. Trong khi đó, mái che bằng pin mặt trời mang lại bóng râm và năng lượng.

Ngôi trường được thiết kế theo hướng gió chính và có hình elip giúp đón và lưu thông không khí mát. Ngoài ra, hình dạng này cũng mang ý nghĩa biểu tượng cho sự nữ tính, phù hợp với đặc điểm của dự án.

Về nguyên tắc, nhiều kỹ thuật làm mát dùng cho trường Rajkumari Ratnavati có thể áp dụng ở những nơi khác, nhưng tính hiệu quả và tính bền vững sẽ thay đổi tùy từng địa điểm, theo Kellogg. Ví dụ, hướng gió và các loại đá sa thạch khác nhau sẽ điều chỉnh nhiệt độ theo cách khác với vật liệu ở Jaisalmer.

Trường không dùng điều hòa không khí, không chỉ vì tác động của chúng đến môi trường mà còn vì chúng không thông dụng trong khu vực. Bằng cách áp dụng các cơ chế làm mát truyền thống và tự nhiên mà học sinh quen thuộc, bà tin rằng các em sẽ thấy thoải mái với môi trường xung quanh và tự tin hơn.