Để tiết kiệm điện, không chỉ chọn loại bóng đèn thích hợp mà còn phải biết sử dụng nó đúng cách.

Nói đến bóng đèn, hẳn ai cũng biết trên thị trường có ba loại bóng phổ biến: đèn huỳnh quang (còn gọi là đèn tuýp), đèn dây tóc và gần đây là đèn compact tiết kiệm điện. Bóng đèn dây tóc thường được trang bị cho các loại đèn ngủ, đèn nhà tắm, đèn trang trí (đèn chùm) bởi ánh sáng vàng khá ấm cúng của nó. Với nhu cầu chiếu sáng thông thường, người dùng sẽ chọn đèn huỳnh quang hay đèn compact bởi ánh sáng phát ra từ hai loại bóng này có màu trắng xanh, thích hợp cho việc chiếu sáng trong nhà. Ngoài ra là mức tiêu thụ điện năng khá tiết kiệm của loại bóng này.

Đèn compact thực chất là một biến thể của đèn tuýp, có cơ chế hoạt động tương đương: Dòng điện đi qua đèn sẽ kích thích thủy ngân phát ra tia tử ngoại. Tia tử ngoại sẽ kích thích bột huỳnh quang tráng ở thành ống để phát ra ánh sáng nhìn thấy.

Nhưng có chút khác biệt là với đèn tuýp, trước kia, các nhà sản xuất thường sử dụng bột huỳnh quang tiêu chuẩn. Nhưng với bóng đèn compact, nhà sản xuất bổ sung bột huỳnh quang đất hiếm, làm tăng hiệu suất và độ bền của đèn, giúp thu nhỏ kích thước. Cạnh đó bột huỳnh quang đất hiếm cũng cho ánh sáng gần với màu thật hơn.

Song, dù là bóng tiết kiệm điện năng, nếu không bố trí, sử dụng đúng cách thì vô hình trung, những chiếc bóng đèn tiết kiệm này lại kém tiết kiệm hơn nhiều.

Một bóng đèn tuýp 1,2m bình quân có công suất 40W, cộng thêm công suất của tăng phô vào khoảng 12W, nhưng vậy tổng công suất của bộ bóng đèn này là 52W.

Còn bóng đèn compact, thực tế là loại bóng đèn huỳnh quang công suất thấp, được uốn cong cho gọn, sử dụng tăng phô điện tử tiết kiệm điện nên chỉ hao tốn rất ít điện năng. Tuy nhiên, vấn đề độ phủ rộng và cường độ ánh sáng của bóng đèn tiết kiệm khá thấp, không mấy thích hợp sử dụng trong không gian rộng.

Lãng phí do sử dụng

Nhiều người quan niệm sai, khi cứ nghĩ rằng với bóng tiết kiệm, xài nhiều bóng hơn một chút cũng vẫn... tiết kiệm. Họ chọn giải pháp sử dụng 4-6 bóng đèn tiết kiệm để thay thế 1 bóng tuýp 1,2m.

Nhưng thực tế, chỉ tính trên lý thuyết, để có cường độ sáng tương đương với căn phòng 4x6x3m (rộng, dài, cao), 4 bóng tiết kiệm 40W mới có cường độ ánh sáng tương đương 1 bóng đèn tuýp. Cạnh đó, tổng giá thành để thiết kế các bóng đèn compact này còn cao hơn đắt hơn so với chỉ hệ thống một bóng tuýp.

Nhưng với căn phòng có không gian giới hạn, nhà vệ sinh chẳng hạn thì bóng compact sẽ phát huy hoàn toàn tác dụng tuyệt vời của nó. Nếu không cần thiết, bạn cũng có thể chọn loại có công suất thấp hơn bởi chúng vẫn đủ để thấy rõ chi tiết bên trong phòng.

Đúng là với nhu cầu chiếc sáng ở khu vực rộng, bóng đèn tuýp huỳnh quang có phần vượt trội hơn trong khả năng tiết kiệm điện, nhưng xét về độ bền, bóng tiết kiệm lại hoàn toàn chiếm ưu thế. Trung bình, một  bóng đèn compact tiết kiệm điện có tuổi thọ cao gấp 3 lần so với bóng đèn tuýp, lại dễ dàng hơn trong việc sửa chữa, thay thế khi có vấn đề phát sinh.

Một chi tiết đáng quan tâm là bóng đèn compact còn giảm thiểu sự nhấp nháy ánh sáng (flicker) do sử dụng tăng phô điện tử so với đèn huỳnh quang ống thẳng thường dùng tăng phô điện từ. Đây là yếu tố được rất nhiều người dùng quan tâm, đặc biệt khi trong phòng có nhiều thiết bị chuyển động (quạt, motor). Cũng chính nhờ yếu tố này mà đèn compact thường được khuyên dùng để là đèn chiếu sáng trong không gian nhỏ, như đèn bàn học, đèn đọc sách chẳng hạn.

Mỗi loại có một ưu thế riêng, phù hợp cho một nhu cầu sử dụng nhất định. Hy vọng những thông tin cơ bản trên sẽ giúp bạn đọc có thể đưa ra những chọn lựa hợp lý và tiết kiệm nhất cho nhu cầu chiếu sáng trong nhà.

Hoàng Khôi (Thanh Niên)