Cơ quan phát triển năng lượng tái sinh Ấn Độ ( Viết tắt là IREDA) là doanh nghiệp trực thuộc Chính Phủ đi tiên phong trong việc cho vay và thúc đầu tư trong lĩnh vực năng lượng như năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng và công nghệ môi trường phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.

Để thực hiện các nhiệm vụ nêu trên, IREDA điều hành 1 quỹ cho vay xoay vòng phục vụ việc phát triển và khai thác các nguồn năng lượng mới và năng lượng tái sinh của các dự án đầu tư hiệu quả năng lượng. IREDA là một trong những tổ chức lớn nhất chuyên về nâng cao hiệu quả năng lượng và năng lượng tái sinh trên thế giới. Ngay từ giai đoạn khởi đầu (thành lập năm 1987), IREDA đã đóng vai trò quan trọng trong việc mở ra thị trường và đẩy mạnh việc thực hiện các dự án hiệu quả năng lượng và năng lượng tái sinh ở Ấn Độ.

Dựa trên cơ sở những thành công ban đầu của IREDA, Ngân hàng thế giới đã mở rộng chương trình tín dụng và hỗ trợ tài chính GEF (Quỹ môi trường toán cầu) cho IREDA nhằm mục đích phát triển và cung cấp nguồn vốn cho các dự án hiệu quả năng lượng và các dự án bảo tồn năng lượng. Phần cấp vốn của GEF nhằm thiết lập cơ chế chuyển giao thiết bị và dịch vụ hiệu quả năng lượng, hỗ trợ các công ty năng lượng tại Ấn Độ thông qua hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng năng lực.

Hướng đi đúng đắn

Hoạt động có hiệu quả với vai trò là một tổ chức tập trung tại một nước lớn như Ấn Độ, IREDA đã nâng cao và sử dụng chuyên môn sẵn có về tài chính và kỹ thuật bên cạnh việc sử dụng nguồn lực bên ngoài. Để xây dựng quy trình thực hiện, IREDA đã thiết lập một mạng lưới bao gồm khoảng 50 tổ chức tư vấn kỹ thuật, các cơ quan năng lượng…

Trên cơ sở những dự án năng lượng tái sinh thành công, IREDA đã tạo dựng được uy tín trên thị trường hiệu quả năng lượng.

Cho đến nay IREDA đã thành công trong việc cung cấp nguồn vốn cho các dự án bảo tồn và hiệu quả năng lượng thuộc các ngành sản xuất đường, giấy, thép, dệt, hóa chất nặng, xi măng, sản xuất điện và cả những dự án của các công ty năng lượng thông qua hợp đồng thực hiện hoặc chia sẻ doanh thu.

Hiện IREDA đã thực hiện 19 dự án với tổng trị giá  60 triệu USD trong đó 11 dự án đã được triển khai toàn bộ. Giá trị trung bình của các dự án là khoảng trên 4 triệu USD.

IREDA cũng cho vay một số khoản vay có giá trị nhỏ hơn trị giá từ 200 nghìn đến 800 nghìn USD nhằm thay thế các thiết bị có hiệu suất thấp và quản l‎ý cầu năng lượng.

IREDA đã đưa ra nhiều khoản vay và các kỳ hạn cho vay cho phép thanh toán đến 70%chi phí dự án của các công ty năng lượng và lên đến 80% chi phí trang thiết bị hiệu quả năng lượng. Thời hạn cho vay có thể là từ 6 đến 10 năm với mức lãi suất phổ biến trên thị trường cho vay thương mại. Đặc biệt nếu được ngân hàng bảo lãnh, lãi suất có thể giảm từ 1 đến 1,5%.

Bài học kinh nghiệm

Mặc dù IREDA có lợi thế trong việc cung cấp tài chính cho các dự án đầu tư hiệu quả năng lượng song cơ cấu tổ chức và thủ tục vận hành chính là yếu tố bất lợi dẫn đến dần mất thị phần. Các thủ tục của IREDA bị chỉ chích là quá rườm rà và quan niêu đặc biệt đối với những khoản vay nhỏ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn ít kinh nghiệm với các định chế tài chính.

Nếu ban đầu sau những thành công nhất định, IREDA được đánh giá là tổ chức hiệu quả thì càng về sau IREDA càng bộc lộ điểm yếu của mình như thiếu linh hoạt, thiếu tính cạnh tranh. Nguyên nhân có thể một phần do tổ chức này thuộc sự điều hành của Chính phủ kéo theo thủ tục không thể đơn giản hóa.                                                 

IREDA đã thành công trong việc phát triển một hệ thống các dự án hiệu quả năng lượng tiềm năng song tỷ lệ dự án được tiếp cận nguồn vốn vay là rất thấp. Rất nhiều dự án hiệu quả năng lượng được thông qua và đánh giá là khả thi nhưng sau đó không được k‎ ý hợp đồng vay vốn.

Trước tình hình đó, IREDA đã đổi mới quy trình thủ tục và hiện chỉ lập và cung cấp các báo cáo đánh giá khả thi cho khách hàng khi hợp đồng vay vốn được k‎ý kết. Thách thức lớn nhất lúc này của IREDA chính là xác định được vị trí của mình trong một thị trường có tínhcạnh tranh cao về các sản phẩm và dịch vụ nâng cao hiệu quả năng lượng của Ấn Độ. IREDA sẽ tiếp tục tăng tính hấp dẫn của các sản phẩm của mình bằng cách cắt giảm chi phí và đơn giản hóa quy trình thủ tục.

Cho vay hiệu quả năng lượng đặc biệt các dự án quy mô, phức tạp về mặt kỹ thuật đang có nhu cầu vốn lớn và được kỳ vọng sẽ là thành phần quan trọng trong danh mục cho vay đối với IREDA trong tương lai.

Hùng Linh