Bất cập lớn nhất của thị trường năng lượng (điện, khí, xăng dầu, than) hiện nay là chưa được vận hành theo nguyên tắc thị trường cạnh tranh.
Lúng túng thị trường năng lượng
Tại Hội thảo khoa học về phát triển thị trường năng lượng do Hiệp hội Năng lượng Việt Nam tổ chức tại Hà Nội ngày 28/3 vừa qua, các chuyên gia cho rằng, bất cập lớn nhất là hệ thống văn bản pháp luật điều chỉnh thị trường năng lượng còn thiếu và chưa đồng bộ; hiệu quả sản xuất và tiếp cận thị trường chưa cao; giá năng lượng chưa phản ánh chính xác các yếu tố đầu vào. Việc phân loại đối tượng khách hàng sử dụng điện chưa rõ ràng. Chính sách giá bán khí còn bất cập. Việc xây dựng thị trường than còn chậm và thiếu đồng bộ.
Thực tế, thị trường điện cạnh tranh đến nay đã có quy định về lộ trình, các điều kiện và cơ cấu ngành điện để hình thành phát triển các cấp độ thị trường điện. Tuy nhiên, việc quản lý, xây dựng mô hình, cơ chế hoạt động và giao dịch mua bán điện trên thị trường còn hạn chế, chưa đảm bảo nguyên tắc: Hiệu quả, bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh, không phân biệt đối xử giữa các đối tượng tham gia. Hiện tại, EVN là đơn vị vẫn chiếm phần chi phối lớn nhất trong khâu phát điện và chưa có đơn vị độc lập điều hành giao dịch thị trường điện lực. Giá điện vẫn chịu sự điều hành của Chính phủ. Điều này đã làm mất tính hấp dẫn của việc kêu gọi đầu tư vào ngành điện. Trong khi, để đáp ứng nhu cầu điện tăng cao, giai đoạn 2011-2015 cần khoảng 4 tỉ USD/năm đầu tư vào nguồn và lưới điện, đây sẽ là áp lực rất lớn cho ngành điện.
Với ngành than, việc quản lý Nhà nước cũng như cơ chế quản lý giá bán than cho các hộ tiêu thụ trong nước và giá xuất nhập khẩu chưa rõ ràng. Đặc biệt, đến nay Việt Nam vẫn chưa có thị trường than. Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam vẫn là nhà cung cấp than chủ yếu trong nước (chiếm tới 98%) và xuất khẩu duy nhất. Vì vậy, cần đấy nhanh việc tái cơ cấu DNNN đối với ngành than.
Xăng dầu là ngành năng lượng duy nhất đã tạo được hệ thống các doanh nghiệp Nhà nước tham gia hoạt động nhập khẩu, hạn chế thế độc quyền và khẳng định ưu thế của các đơn vị được đầu tư hoạt động theo cơ chế thị trường, góp phần ổn định thị trường khi giá xăng dầu thế giới biến động. Tuy nhiên, theo ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, việc duy trì quá lâu cơ chế bù giá xăng dầu đang làm mất đi tính chủ động của doanh nghiệp, giảm động lực tiết giảm chi phí, doanh nghiệp không có tích lũy cho đầu tư phát triển, mất cơ hội đầu tư
Ông Nguyễn Quốc Khánh, Phó TGĐ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam cũng cho rằng, nguồn cung khí từ các mỏ đang giảm dần, sự chênh lệch giá các nguồn khí đầu vào gây khó cho nhà đầu tư. Vì thế, Chính phủ cần có lộ trình điều chỉnh giá khí từng bước tiếp cận với thị trường. Việc chưa có thị trường cạnh tranh đã dẫn đến tình trạng mất cân đối giữa các phân ngành năng lượng, giữa cung và cầu, giữa nhu cầu đầu tư và nguồn vốn đầu tư…
Đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN ngành năng lượng
Theo các chuyên gia, thị trường năng lượng phải được đa dạng hoá sở hữu và phương thức kinh doanh; thúc đẩy nhanh việc xoá bao cấp, xoá độc quyền tiến đến xoá bỏ hoàn toàn việc thực hiện chính sách xã hội thông qua giá năng lượng, góp phần thu hút và sử dụng vốn đầu tư một cách hiệu quả. Muốn thế, phải đẩy mạnh tái cơ cấu các ngành năng lượng nhằm tách bạch nhiệm vụ sản xuất kinh doanh với nhiệm vụ chính trị, công ích; hoàn thiện cơ chế chính sách để phát triển kinh tế tư nhân tham gia mạnh hơn vào ngành năng lượng, phải cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hoá thủ tục hành chính, duy trì cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế về tiếp cận đất đai, tiếp cận vốn…
Theo ICON.com.vn
The future of building design: How energy efficiency is revolutionising the construction industry
Benefits for enterprises participating in the Voluntary Agreement Scheme on Energy Efficiency
Vietnam seeks Europe's support in funding, technology for green transition
The Danish approach: Six ways to accelerate energy efficiency in buildings
Transforming Colombia’s steel industry with Finnish energy efficiency innovation
Schneider Electric Collaborating with NVIDIA on Designs to Increase Energy Efficiency for AI Data Centers
Half of UK households could save £410 off energy bills with solar power
