Việt Nam đẩy mạnh và quyết tâm chuyển đổi cơ cấu ngành năng lượng là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An tại Hội nghị cấp cao lần thứ 4 Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG), tổ chức ngày 24/1 tại Hà Nội.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Đặng Hoàng An cho biết, năng lượng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia. Việt Nam là một nền kinh tế năng động với tốc độ tăng trưởng cao trong nhiều năm liên tục. Dù gặp rất nhiều thách thức, khó khăn từ đại dịch COVID-19, Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng kinh tế dương và thành tích xuất nhập khẩu ấn tượng. Để đạt các mục tiêu về phát triển kinh tế bền vững, Chính phủ Việt Nam đẩy mạnh và quyết tâm thực hiện chuyển đổi cơ cấu ngành năng lượng theo tinh thần phát huy nội lực, đồng thời tăng cường sự hợp tác, hỗ trợ từ các đối tác phát triển.

Đánh giá về những kết quả đã đạt được của ngành năng lượng, Thứ trưởng Đặng Hoàng An cho hay, trong những năm gần đây, với các chính sách khuyến khích của Chính phủ, nguồn năng lượng tái tạo có sự phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam với những con số ấn tượng. Tính đến hết năm 2021, tổng công suất đặt các nguồn năng lượng tái tạo đạt 20.670 MW, chiếm 27% tổng công suất đặt toàn hệ thống (76.620 MW); sản lượng điện từ nguồn năng lượng tái tạo đã đạt 31,508 tỷ kWh, chiếm 12,27% tổng sản lượng điện sản xuất toàn hệ thống.

"Trong một năm khó khăn do tình hình dịch bệnh như năm 2021, đây là những con số đáng mừng" - Thứ trưởng Đặng Hoàng An nhấn mạnh đồng thời thông tin thêm, kết quả phát triển của ngành năng lượng Việt Nam có sự đóng góp hiệu quả của Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam VEPG thông qua 40 khuyến nghị chính sách trong lĩnh vực này. Thông qua cơ chế đối thoại cấp cao trong khuôn khổ VEPG, quan hệ hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và các Đối tác phát triển đã ngày càng được tăng cường, có ý nghĩa quan trọng với sự phát triển kinh tế-xã hội Việt Nam nói chung.
 
Theo đó, Thứ trưởng nhấn mạnh, những cơ chế hợp tác đa phương như Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG) đóng vai trò quan trọng để thực hiện các mục tiêu quốc gia của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng. Và hội nghị Cấp cao lần này nhằm tổng kết những thành tựu và đóng góp tích cực của Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam trong suốt hơn 4 năm hoạt động với vai trò là diễn đàn đối thoại chính sách cấp cao kết nối Chính phủ Việt Nam với các đối tác phát triển và các bên liên quan nhằm mục tiêu thúc đẩy sự phát triển của ngành năng lượng Việt Nam.

"Trong năm 2021, VEPG đã tái cơ cấu các nhóm Công tác kỹ thuật, xác định các chủ đề trọng tâm phù hợp với nhu cầu cấp thiết của quốc gia cũng như tận dụng được các nguồn lực hỗ trợ từ trong và ngoài nước. Cùng với các bộ, ban, ngành và các đối tác trong và ngoài nước, VEPG sẽ hỗ trợ Chính phủ xây dựng các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ hơn nữa để đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050" - Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết.

Hội nghị đồng thời giới thiệu năm nhóm công tác kỹ thuật mới bao gồm: Quy hoạch chiến lược ngành điện; Năng lượng tái tạo; Tích hợp lưới điện và Hạ tầng lưới điện; Hiệu quả năng lượng và Thị trường năng lượng. Đặc biệt, với khẩu hiệu mới của Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam: "Cùng nhau, chuyển dịch năng lượng bền vững tại Việt Nam" - khẳng định rõ mục tiêu của nhóm là tiếp tục đảm bảo sự hợp tác chặt chẽ, hỗ trợ hiệu quả và góp phần định hình quá trình chuyển dịch năng lượng của quốc gia.

Việt Nam là một quốc gia có nhiều tiềm năng và cơ hội để phát triển năng lượng xanh, sạch, bên cạnh những thuận lợi về điều kiện tự nhiên còn là sự chủ động định hướng dài hạn của Chính phủ. Vấn đề tái cấu trúc ngành điện và ngành năng lượng được chỉ đạo quyết liệt cùng với việc đẩy mạnh tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước, tiếp tục thực hiện cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp không ưu tiên nắm giữ, xây dựng, từng bước hình thành thị trường điện cạnh tranh các cấp độ theo lộ trình đã được phê duyệt. Đồng thời, Việt Nam cũng đang tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chương trình quốc gia sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 3.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Đặng Hoàng An, bên cạnh những yếu tố thuận lợi, Việt Nam đồng thời phải thực hiện các giải pháp nhằm giải quyết các khó khăn thách thức trong việc đảm bảo an ninh năng lượng trong điều kiện giảm thiểu các tác động môi trường của hoạt động phát điện, cụ thể như phụ tải tăng trưởng với tốc độ cao gây sức ép lên hạ tầng cơ sở ngành năng lượng, đòi hỏi vốn đầu tư lớn trong bối cảnh nợ công tăng cao và quá trình cổ phần hóa chưa thuận lợi.

"Đứng trước yêu cầu của công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nhu cầu sử dụng năng lượng của Việt Nam không ngừng gia tăng đều ở mức 2 con số, trong khi nguy cơ thiếu hụt nguồn điện cho phát triển kinh tế đất nước do hạn chế về nguồn cung năng lượng sơ cấp trong nước, vì vậy, chiến lược phát triển ngành năng lượng dài hạn, bền vững, phù hợp với điều kiện thực tế giữ vai trò then chốt trong định hướng phát triển ngành năng lượng Việt Nam" – Thứ trưởng nói.

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị được ban hành ngày 11/02/2020 có ý nghĩa rất to lớn thể hiện đường lối đúng đắn của Đảng về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia Việt Nam đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045. Bộ Công Thương đang cụ thể hóa chiến lược phát triển ngành thông qua việc xây dựng, hoàn thiện Quy hoạch phát triển điện VIII, Quy hoạch tổng thể phát triển năng lượng quốc gia, Chiến lược phát triển ngành than Việt Nam.

"Đây là các đề án có tính nền tảng, tạo tiền đề thúc đẩy phát triển ngành năng lượng nói chung và ngành điện Việt Nam nói riêng trong thời gian tới. Đặc biệt, trong giai đoạn tiếp theo, mục tiêu đặt ra cho Việt Nam là hướng tới chuyển dịch năng lượng bền vững. Để thực hiện mục tiêu này đòi hỏi Việt Nam cần đẩy mạnh các quan hệ hợp tác quốc tế, kêu gọi sự tham gia mạnh mẽ hơn nữa từ các tổ chức phát triển quốc tế, sự đóng góp tích cực từ khu vực ngoài nhà nước như các doanh nghiệp tư nhân, các tổ chức phi chính phủ, các viện nghiên cứu" – Thứ trưởng Đặng Hoàng An cho hay.

Chia sẻ mong muốn hỗ trợ thúc đẩy phát triển ngành năng lượng bền vững tại Việt Nam, ông Giorgio Aliberti - Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam cho biết thêm: "Việt Nam tham gia vào quá trình chuyển dịch năng lượng theo hướng xây dựng cơ cấu năng lượng xanh hơn, sạch hơn và sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, Liên minh châu Âu sẽ tiếp tục hỗ trợ quá trình chuyển dịch năng lượng này tại Việt Nam, đảm bảo khả năng tiếp cận năng lượng với chi phí hợp lý cho tất cả mọi người và bảo vệ khả năng cạnh tranh của Việt Nam ở cấp địa phương cũng như quốc tế, Liên minh cũng sẽ tiếp tục hỗ trợ tài chính cho hoạt động của VEPG và sẽ phối hợp với Bộ Công Thương để xây dựng lộ trình tài chính bền vững và lâu dài cho quan hệ đối tác này".

Về phía Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, bà Carolyn Turk - Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng cũng khẳng định: "Trong thập kỷ tới, ngành năng lượng cần phát thải ít carbon hơn và dần loại bỏ nhiên liệu hóa thạch, nguồn nhiên liệu tạo ra lượng phát thải khí nhà kính lớn nhất. Và chúng ta sẽ phải làm điều này trong bối cảnh vừa phải duy trì đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng với chi phí hợp lý, đồng thời vẫn đảm bảo được sự ổn định về tài chính, tạo động lực phát triển ngành. Để thực hiện được những mục tiêu trên, chúng tôi mong muốn tiếp tục hỗ trợ Chính phủ Việt Nam tăng cường phát triển ngành năng lượng xanh hơn và bền vững hơn".

Tại hội nghị, trong phiên thảo luận chuyên đề cấp cao, đại biểu từ các tổ chức uy tín đã tích cực tham gia trao đổi ý kiến xoay quanh các chủ đề như Quy hoạch điện VIII theo định hướng của Chính phủ về chuyển dịch năng lượng bền vững, cũng như những kết quả, tác động của Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26) đối với định hướng của ngành năng lượng Việt Nam. Nhiều kinh nghiệm quốc tế và các khuyến nghị cũng được chia sẻ tại cuộc họp nhằm tháo gỡ những khó khăn về kỹ thuật và đầu tư cho chuyển dịch năng lượng bền vững tại Việt Nam.