Chế biến gạo là một trong những ngành công nghiệp quan trọng của tỉnh Đồng Tháp, đóng góp lớn vào giá trị xuất khẩu của địa phương hàng năm. Tuy nhiên, đây cũng ngành tiêu tốn điện năng rất lớn. Do đó, giảm tiêu hao năng lượng, tiết kiệm điện năng trong ngành chế biến lúa gạo của Đồng Tháp là một trong những yếu tố quan trọng để góp phần hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh, nhất là đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Theo số liệu thống kê, hiện nay tỉnh Đồng Tháp có hơn 230 doanh nghiệp chế biến lúa gạo. Trong đó, tập trung chủ yếu ở các huyện phía Nam sông Tiền như: TP. Sa Đéc, huyện Lấp Vò, huyện Lai Vung. Với năng lực chế biến gạo hơn 3 triệu tấn/năm, sản lượng điện tiêu thụ để phục vụ cho hoạt động sản xuất hàng năm lên đến hơn 250 triệu kWh, chiếm hơn 10% sản lượng điện thương phẩm trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp.

Nhằm giảm tiêu hao năng lượng, tiết kiệm điện năng trong sản xuất công nghiệp thời gian qua, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh Đồng Tháp đã tổ chức tập huấn nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ quản lý, vận hành hệ thống năng lượng trong các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp trên địa bàn. Trong đó, tập trung hướng dẫn quy định đối với doanh nghiệp sản xuất công nghiệp theo Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Bùi Văn Minh - Phó giám đốc Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Đồng Tháp - cho biết: Hoạt động sử dụng năng lương tiết kiệm, hiệu quả được triển khai trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp từ năm 2008 đến nay. Các hoạt động này được triển khai trên tất cả các lĩnh vực. Trung tâm cũng đã xây dựng định mức tiêu hao năng lượng một số ngành công nghiệp quan trọng của tỉnh, cũng như tư vấn đầu tư giải pháp về tiết kiệm năng lượng...

Đối với ngành chế biến gạo, đây là một trong những ngành công nghiệp quan trọng của tỉnh Đồng Tháp, đóng góp lớn vào giá trị xuất khẩu của tỉnh. Chỉ tính riêng năm 2021, khối lượng xuất khẩu gạo đạt gần 283.200 tấn, giá trị xuất khẩu đạt 163,5 triệu USD. Đây cũng là một trong ngững ngành tiêu thụ nhiều năng lượng (tổng điện năng tiêu thụ năm 2020 là 251 triệu kWh, chiếm 21,5% sản lượng điện lĩnh vực công nghiệp và gần 10% sản lượng điện thương phẩm trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp).

Do đó, trong thời gian qua Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp đã chỉ đạo Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh triển khai nhiều giải pháp giúp nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong ngành chế biến gạo, các giải pháp được thực hiện bao gồm: tổ chức hội thảo, tập huấn về các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng.

Đặc biệt, để giúp cho doanh nghiệp ngành chế biến gạo nhận biết được hiện trạng hiệu quả sử dụng năng lượng, cũng như biết được các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. “Trong năm 2021, từ các nội dung thuộc Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được Bộ Công Thương triển khai, Trung tâm đã xây dựng định mức tiêu hao năng lượng cho ngành chế biến gạo tỉnh Đồng Tháp và xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn thực hiện giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho ngành chế biến gạo” - ông Bùi Văn Minh cho biết.

Bên cạnh đó, Trung tâm xây dựng được bộ tài liệu hướng dẫn thực hiện giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho doanh nghiệp ngành chế biến gạo, gồm: Xây dựng mô hình quản lý năng lượng; hạn chế vận hành giờ cao điểm và tận dụng giờ thấp điểm; nâng cao hiệu quả hoạt động máy bóc vỏ và sử dụng máy bóc vỏ tích hợp biến tần; nâng cao hiệu quả quản lý vận hành máy xát trắng và máy lau bóng; sử dụng máy nén khí tích hợp biến tần; lắp đặt điện năng lượng mặt trời… Qua đó, giúp doanh nghiệp biết được các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có thể áp dụng dụng vào trong sản xuất, giúp nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, góp phần giảm chi phí sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh.

Hưởng ứng chủ trương thực hiện sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, nhiều nhà máy có quy mô sản xuất lớn đã mạnh dạn thay đổi máy móc thiết bị tiên tiến và áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng vào trong sản xuất, qua đó giúp tiết kiệm điện năng sử dụng, giúp giảm chi phí sản xuất. Điển hình như: Nhà máy chế biến gạo Phú An (thuộc Tổng công ty Lương thực miền Bắc) - huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp đã lập kế hoạch, bố trí sản xuất theo ca tránh giờ sản xuất cao điểm, áp dụng thiết bị biến tần vào trong dây chuyền sản xuất… đã giúp nhà máy giảm lượng điện tiêu hao trong quá trình sản xuất.

Ông Đào Lữ Trung Nghĩa - Phụ trách Nhà máy chế biến gạo Phú An - cho biết: Với công suất xay xát 30 tấn lúa/giờ, lượng điện phải mua để phục vụ sản xuất, nhất là những lúc cao điểm mùa vụ rất lớn. Tuy nhiên, nhờ bố trí ca sản xuất thấp điểm, tránh cao điểm, nhất là ứng dụng công nghệ biến tần trong sản xuất… giúp nhà máy tiết kiệm điện hàng năm khoảng 15 -20% (tương đương tiết kiệm được khoảng 500 triệu đồng/năm), từ đó giảm chi phí, tăng lợi nhuận trong sản xuất.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Nam – Quản lý Công ty TNHH MTV Ngọc Đông III - huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp (doanh nghiệp xay xát gạo) - cho biết: Công ty thực hiện chương trình tiết kiệm trong khoảng 5 năm trở lại. Theo đó, công ty tắt giảm những cụm thiết bị hoạt động không cần thiết, sản xuất giờ thấp điểm, gắn thêm biến tần cho dây chuyền sản xuất. Do đó, hàng năm công ty tiết kiệm điện được khoảng 15% so với trước đây, qua đó giảm chí phí sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh.

Mặc dù tiềm năng tiết kiệm năng lượng ngành chế biến gạo của tỉnh Đồng Tháp rất lớn, nhưng do phần lớn doanh nghiệp ngành chế biến gạo thuộc loại hình doanh nghiệp nhỏ và vừa, hạn chế về tài chính và cán bộ kỹ thuật nhà máy có trình độ chuyên môn thấp. Nên việc áp dụng các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào trong sản xuất chưa được nhiều doanh nghiệp quan tâm thực hiện.

Do đó, để đẩy mạnh hơn nữa việc áp dụng các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho ngành chế biến gạo trong thời gian tới, theo ông Bùi Văn, Trung tâm sẽ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Cụ thể, tổ chức hội thảo giới thiệu về định mức tiêu hao năng lượng ngành chế biến gạo, giới thiệu các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, giới thiệu công nghệ mới, thiết bị mới hiệu quả năng lượng. Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật các doanh nghiệp ngành chế biến gạo về kỹ thuật áp dụng các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả vào trong sản xuất.

Ngoài ra, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp Đồng Tháp tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp ngành chế biến gạo thực hiện kiểm toán năng lượng. Cũng như, xây dựng mô hình doanh nghiệp ngành chế biến gạo áp dụng hiệu quả các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Thông qua đó làm mô hình điểm để giới thiệu đến các doanh nghiệp khác…