Thúc đẩy chính sách phát triển dự án năng lượng hiệu quả cho doanh nghiệp

20/06/2025

Rất nhiều ý kiến đóng góp của các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp nhằm thúc đẩy sự phát triển của mô hình kinh doanh ESCO đã được thảo luận tại Hội thảo Tham vấn "Thúc đẩy chính sách phát triển dự án năng lượng hiệu quả cho doanh nghiệp và mô hình ESCO trong các ngành công nghiệp tại Việt Nam".

Sáng ngày 20/6 tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã phối hợp với Hội Khoa học Kỹ thuật Nhiệt Việt Nam (VTA) và Hiệp hội Công nghiệp Môi trường Việt Nam (VEIA) tổ chức Hội thảo Tham vấn "Thúc đẩy chính sách phát triển dự án năng lượng hiệu quả cho doanh nghiệp và mô hình ESCO trong các ngành công nghiệp tại Việt Nam".

Hội thảo là một trong các hoạt động thuộc Dự án thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong ngành công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp chế biến thực phẩm tại Việt Nam (Dự án).

Hội thảo được tổ chức nhằm đánh giá thực trạng và rào cản trong triển khai các dự án hiệu quả năng lượng, tham vấn chính sách thúc đẩy mô hình ESCO, tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp, cơ quan quản lý và các bên liên quan. Đồng thời, tổ chức lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp nhằm thúc đẩy sự phát triển của mô hình kinh doanh ESCO và dự án hiệu quả năng lượng tại Việt Nam.

Hội thảo có sự tham gia của đại diện các sở ban ngành, các hiệp hội doanh nghiệp, tổ chức tài chính, cộng đồng doanh nghiệp trong các ngành công nghiệp

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Trung Thực – Ban Quản lý và triển khai Dự án cho biết: “Tại Việt Nam, các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm và công nghiệp hỗ trợ có tốc độ công nghiệp hóa nhanh chóng và tiềm năng lớn về tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính, nhưng lại gặp nhiều khó khăn trong việc áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng do còn thiếu thông tin về năng lượng hiệu quả, tính bền vững và sản xuất xanh.

Bên cạnh đó, các nhà sản xuất có xu hướng bỏ qua các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả do hạn chế về tài chính, kỹ thuật, năng lực kiểm toán mức tiêu thụ năng lượng cũng như phát triển các dự án để tiếp cận các nguồn tài chính và đầu tư phù hợp. Tổ chức dịch vụ năng lượng (ESCO) là mô hình kinh doanh hiệu quả, song vẫn chưa được khai thác và phát triển xứng tầm với tiềm năng.”

Chia sẻ về các cơ chế tài chính và thực trạng áp dụng cho các dự án sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (EE) và phát triển thị trường ESCO tại Việt Nam, ông Trịnh Quốc Dũng - Chuyên gia Dự án cho biết, chính phủ Việt Nam đã có các chính sách nhằm thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, trong đó có cơ chế phân bổ tài chính cho mô hình ESCO. Tuy nhiên, việc triển khai ESCO tại Việt Nam vẫn chưa phổ biến và còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) do thiếu vốn và hỗ trợ phù hợp.

“So với các quốc gia đi đầu như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Singapore hay Thái Lan - nơi ESCO phát triển nhờ hệ thống pháp lý hỗ trợ vững chắc và cơ chế tài chính linh hoạt , Việt Nam vẫn đang thiếu nền tảng pháp lý và hệ thống hỗ trợ đồng bộ. Dù vậy, nhu cầu tiết kiệm năng lượng ngày càng tăng cùng với các cam kết quốc tế về giảm phát thải tạo ra cơ hội lớn cho thị trường EE. Để phát triển ESCO, Việt Nam cần xây dựng khung pháp lý rõ ràng và cơ chế hỗ trợ kỹ thuật, tài chính hiệu quả, giúp doanh nghiệp tiếp cận và triển khai giải pháp tiết kiệm năng lượng dễ dàng hơn.” Ông Dũng nhấn mạnh.

Tổ chức dịch vụ năng lượng là tổ chức cung cấp dịch vụ, giải pháp kỹ thuật và tài chính, thực hiện dự án đầu tư về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả dựa trên hợp đồng hiệu quả năng lượng. Tổ chức dịch vụ năng lượng bao gồm doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp và tổ chức khác theo quy định của pháp luật có liên quan. Hoạt động đầu tư kinh doanh của tổ chức dịch vụ năng lượng được thực hiện theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp, pháp luật về đầu tư, pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư và quy định khác của pháp luật có liên quan.
Trích Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (Có hiệu lực từ 1/1/2026)

Ông Trịnh Quốc Dũng – Chuyên gia Dự án chia sẻ về tiềm năng phát triển dự án tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp tại Việt Nam

Tại hội thảo, các đại biểu đã được lắng nghe nhiều chia sẻ thực tiễn về kinh nghiệm phát triển mô hình ESCO trong doanh nghiệp tại Việt Nam. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, mô hình ESCO được áp dụng hiệu quả trong các dự án mua bán năng lượng (hơi), giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu tư ban đầu, tiết kiệm nguyên vật liệu và nhân công, ổn định quá trình vận hành. Bên cạnh đó, mô hình điện mặt trời áp mái theo hình thức ESCO cũng được ứng dụng tại một số doanh nghiệp SME, góp phần giảm nhiệt độ phần áp mái, tăng tuổi thọ công trình nhà xưởng, đồng thời giảm bớt áp lực lên tải điện.

Đối với những doanh nghiệp lớn, giải pháp ESCO được triển khai ở quy mô toàn diện hơn, bao gồm quản lý năng lượng tổng thể, cải tiến hệ thống sản xuất và tối ưu hiệu suất sử dụng điện, hơi, lạnh. Các kinh nghiệm đều cho thấy mô hình ESCO có tính linh hoạt cao, phù hợp với đặc điểm quy mô và nhu cầu của từng loại hình doanh nghiệp, đồng thời góp phần thúc đẩy mục tiêu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong sản xuất.

Các đại biểu tham dự hội thảo tham vấn

Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng nhau tập trung thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và đóng góp nhiều ý kiến thiết thực nhằm hoàn thiện và thúc đẩy sự phát triển mô hình ESCO tại Việt Nam. Những trao đổi cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn từ cả phía doanh nghiệp lẫn các hiệp hội, tổ chức đối với việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng cơ chế chính sách phù hợp, khuyến khích các bên tham gia mạnh mẽ hơn vào thị trường dịch vụ năng lượng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững và chuyển đổi xanh trong thời gian tới.

Chiều 18/6 vừa qua, trong khuôn khổ Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Dự thảo lần này đã sửa đổi 19 điều, bổ sung 1 điều mới, tiếp thu đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội, cơ quan hữu quan, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng thời thể chế hóa kịp thời các chủ trương trong Nghị quyết số 55-NQ/TW và số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không chỉ quy định cụ thể về những yếu tố kỹ thuật quan trọng cho mô hình ESCO như phân định các mô hình tổ chức dịch vụ năng lượng, nguyên tắc hoạt động, dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng,… mà còn định hướng thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp và thúc đẩy thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Ngọc Anh - Minh Khuê