Trình bày sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNL TK&HQ, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài cho biết: Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả số 50/2010/QH12 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2011. Sau 15 năm triển khai thi hành luật, đến nay đã bộc lộ một số bất cập cần phải rà soát để sửa đổi, bổ sung với các lý do sau:

Thứ nhất, bối cảnh quốc tế có nhiều biến động tạo nên thách thức lớn như: thuế phát thải các-bon (ETS), cơ chế điều chỉnh các-bon xuyên biên giới (CBAM) sẽ được Liên minh Châu Âu gây sức ép lên thị trường xuất khẩu của Việt Nam, làm giảm sức cạnh tranh của hàng hóa, doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các mặt hàng công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, da giày, nhựa, thép, điện, điện tử chế biến thủy sản. 

Thứ hai, Việt Nam đã cam kết đưa phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất Việt Nam đang thiếu các cơ chế tài chính hỗ trợ trong việc tuân thủ các quy định xanh. 

Về mục đích ban hành và quan điểm của Luật Thứ trưởng thông tin: Thứ nhất, thể chế hóa đầy đủ, hiệu quả các quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Thứ hai, nâng cao tính cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trước thách thức từ quy định xanh của Châu Âu (Green Deal) như thuế phát thải các-bon, cơ chế điều chỉnh các-bon xuyên biên giới lên hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu vào thị trường Châu Âu, Châu Mỹ, Nhật Bản… thông qua các công cụ hỗ trợ tài chính, cơ chế ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư các dự án về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu; thúc đẩy phát triển, mở rộng thị trường cho các ngành dịch vụ tư vấn năng lượng. Thứ ba, góp phần chủ động, tích cực thực hiện các cam kết khi tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26).

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNL TK&HQ đã bám sát theo 04 chính sách được Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bao gồm:

Chính sách 1: Về nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Chính sách 2: Về quản lý, phát triển đối với dịch vụ tư vấn năng lượng, kiểm toán năng lượng, đào tạo nhân lực trong lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Chính sách 3: Quy định về chính sách ưu đãi, công cụ hỗ trợ tài chính cho lĩnh vực sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Chính sách 4: Chuyển đổi thị trường và quản lý hiệu suất phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNL TK&HQ kế thừa hầu hết các nội dung được quy định tại 12 Chương và 48 Điều của Luật SDNL TK&HQ ban hành năm 2010. Đồng thời, dự án Luật đã sửa đổi 19 Điều, bổ sung 01 Điều mới.

Về phân cấp, phân quyền, các nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành đã được rà soát, đảm bảo đúng thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ và xem xét thực hiện phân cấp tối đa đối với 03 nội dung bao gồm: Thực hiện phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh đối với nội dung ban hành danh sách cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm; Thực hiện phân cấp thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng về nội dung ban hành danh mục phương tiện, thiết bị, vật liệu xây dựng phải dán nhãn năng lượng và lộ trình thực hiện; Bãi bỏ nội dung Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục phương tiện, thiết bị tiết kiệm năng lượng được trang bị, mua sắm.

Ngoài ra, Luật đã giữ nguyên 01 nội dung về việc Thủ tướng Chính phủ ban hành danh mục và lộ trình phương tiện, thiết bị phải loại bỏ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, trình độ khoa học và công nghệ của đất nước theo từng thời kỳ. 

Các nội dung về cải cách thủ tục hành chính: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SDNL TK&HQ đã thực hiện cắt giảm 02/04 thủ tục hành chính (tỉ lệ cắt giảm 50%) về cấp giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng và cấp chứng chỉ kiểm toán năng lượng, giữ nguyên 02 thủ tục cấp chứng chỉ người quản lý năng lượng và chứng nhận phòng thử nghiệm hiệu suất năng lượng.