Theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, các nhóm thiết bị gia dụng bắt buộc dán nhãn năng lượng (NNL) từ ngày 1-7-2013 gồm đèn huỳnh quang ống thẳng, đèn huỳnh quang compact, chấn lưu điện từ và điện tử cho huỳnh quang, máy điều hòa nhiệt độ, máy giặt lồng đứng sử dụng trong gia đình, nồi cơm điện, quạt điện.

Người dân quan tâm đến sản phẩm dán nhãn TKNL tại một triển lãm

Tính đến nay, quy định dán NNL bắt buộc đã triển khai được hơn 1 năm. Chương trình này đã được doanh nghiệp và người tiêu dùng đón nhận ra sao, đã thu được kết quả như thế nào? Nhằm giúp độc giả có cái nhìn rõ nét hơn về vấn đề này, trang thông tin điện tử tietkiemnangluong.com.vn đã tiến hành khảo sát tại các siêu thị điện máy và cửa hàng điện tử dân dụng trên địa bàn Hà Nội.  

Thiết bị dán NNL đa dạng, người mua quan tâm

Có mặt tại một loại các siêu thị điện máy lớn trên địa bàn Hà Nội, chúng tôi nhận thấy sự có mặt đông đảo của các sản phẩm được dán NNL từ tivi, điều hòa, máy giặt, đến quạt điện, nồi cơm điện của rất nhiều các nhãn hàng lớn như Sharp, Daikin, Panasonic, Electrolux, LG, Sonny…

Tại siêu thị điện máy Media Mart, theo chia sẻ của Quản lý siêu thị, mặc dù quy định dán NNL bắt buộc được triển khai từ 1-7-2013, nhưng từ trước đó khá lâu, siêu thị đã bày bán nhiều sản phẩm của các doanh nghiệp dán NNL tự nguyện.

Vị quản lý này cũng cho biết, trong những tháng cao điểm mùa hè vừa qua, rất nhiều người tiêu dùng đến siêu thị tìm mua và nhờ tư vấn về các sản phẩm tiết kiệm năng lượng, trong đó chủ yếu là điều hòa, tủ lạnh và quạt điện. Theo quan sát của anh thì những sản phẩm được dán nhãn năng lượng so sánh 4 sao hoặc 5 sao là những sản phẩm bán chạy hơn cả.

Quạt điện dán nhãn năng lượng là thiết bị bán chạy tại các siêu thị điện máy

Tại siêu thị điện máy Topcare, nhân viên bán hàng cũng cho biết khách hàng khá quan tâm đến những sản phẩm dán NNL. “Rất nhiều khách hàng hỏi chúng tôi về loại nhãn này. Họ nhờ chúng tôi giải thích thêm về những thông tin trên nhãn, so sánh giữa các sản phẩm cùng loại được dán nhãn và đưa ra lời khuyên nên mua sản phẩm nào”, một nhân viên cho biết.

Khi được hỏi về phản ứng của người tiêu dùng với những sản phẩm dán NNL, một nhân viên khác chia sẻ: “Tôi thấy người mua dường như tin tưởng hơn vào chất lượng của các sản phẩm được dán nhãn. Nói chung, có một chuẩn mực do các cơ quan chức năng ban hành thì nhân viên tư vấn bán hàng cũng dễ thuyết phục, mà người mua cũng yên tâm hơn”.  

Điều hòa tiết kiệm năng lượng cũng là thiết bị được nhiều người tiêu dùng quan tâm 

Trò chuyện với anh Lê Văn Minh, một khách hàng có mặt tại siêu thị điện máy Nguyễn Kim, chúng tôi được anh cho biết đang tìm mua TV tiết kiệm điện để lắp trong phòng của các con. Trước đó, anh đã tìm hiểu thông tin về các loại TV tiết kiệm năng lượng trên mạng internet và biết đến NNL. Tuy nhiên, khi đến xem hàng tận các siêu thị, anh Minh cũng tỏ ra khá bất ngờ, khi rất nhiều mẫu TV đã được dán NNL, dù thiết bị này chưa nằm trong danh mục bắt buộc. 

Cân nhắc khi lựa chọn TV

Sau một hồi tham khảo thêm các thông tin tư vấn từ nhân viên bán hàng về các thông số kỹ thuật và thông tin được trên nhãn, anh đã quyết định mua chiếc TV Led 32 inch với nhãn năng lượng 5 sao. Giải thích cho lựa chọn của mình, anh Minh nói: “TV Led là tiết kiệm điện nhất trong các dòng TV. Ngoài ra, chiếc TV này còn đạt mức 5 sao, mức tiết kiệm năng lượng cao nhất nên tôi chọn mua”.

Chúng tôi tiếp tục trò chuyện với một khách hàng khác là chị Nguyễn Thị Mai, một nhân viên văn phòng đang đi mua tủ lạnh cho công ty. Chỉ vào chiếc tủ lạnh vừa chọn, chị Mai chia sẻ: “Là phụ nữ nên tôi cũng không am hiểu nhiều lắm về các thiết bị điện tử. Tôi thấy hãng tủ lạnh khá tốt, lại có dán NNL của Bộ Công Thương nên tôi chọn. Với công ty tôi thì ngoài việc thiết bị phải tốt, bền, thì tiết kiệm năng lượng cũng là một tiêu chí quan trọng”.

Như vậy có thể thấy, các thiết bị dán NNL đã và đang được đông đảo người tiêu dùng đón nhận. Đồng thời, nó cũng tạo ra những thay đổi trong thói quen và lựa chọn của một bộ phận người tiêu dùng.

Sản phẩm dán NNL bán chạy

Sau cuộc khảo sát ở một loạt các siêu thị điện máy, chúng tôi tiếp tục tìm đến những cửa hàng bán đồ điện dân dụng trên các tuyến phố. Tại những cửa hàng này, các thiết bị được bày bán có dán NNL chủ yếu gồm quạt điện, nồi cơm điện và bóng đèn compact.

Nồi cơm điện là thiết bị bán khá chạy tại các cửa hàng điện tử dân dụng

Chị Phạm Thị Hà, chủ cửa hàng điện dân dụng Hà Trang cho biết, các sản phẩm dán NNL bán khá chạy, trong đó quạt điện và bóng compact là 2 thiết bị bán tốt nhất. Khi được hỏi về thái độ của người tiêu dùng, chị Hà chia sẻ: “Nhiều khách hàng rất sành sỏi về các thiết bị điện. Họ thường chọn mua các sản phẩm được dán nhãn. Trong khi đó, cũng có một số chưa biết đến NNL, nhưng sau khi được chúng tôi tư vấn thì họ cũng tin tưởng chọn mua”.

Khách hàng tin tưởng chọn mua bóng đèn có nhãn năng lượng xác nhận

Tại cửa hàng điện dân dụng Dương Hường, anh Nguyễn Văn Dương- chủ cửa hàng cho biết bóng đèn tiết kiệm điện là thiết bị mà anh bán chạy nhất. Theo anh Dương, khách hàng đã quan tâm nhiều hơn đến các thiết bị dán NNL. Tuy nhiên, giá cả của những thiết bị này thường cao hơn mặt bằng chung, nên một số khách hàng vẫn chưa mạnh dạn đầu tư.

“Khi ấy, chúng tôi phải phân tích cho người mua hiểu, bỏ ra một số tiền lớn ban đầu, nhưng thu được hiệu quả kinh tế lâu dài về sau. Ví dụ như, thay vì mua bóng đèn loại chục nghìn đồng một chiếc, nếu chịu bỏ ra 50 nghìn đồng để mua 1 bóng đèn compact tiết kiệm điện, thì họ có thể sử dụng trong rất nhiều năm mà không phải thay bóng, lại tiết kiệm điện đáng kể”, anh Dương phân giải.

Anh Nguyễn Văn Dương, chủ cửa hàng điện dân dụng thường tư vấn cho khách hàng chọn mua thiết bị có dán NNL

Ghé qua khu vực quầy điện máy tại một số chợ, chúng tôi cũng thấy sự có mặt của nhiều thiết bị được dán NNL, trong đó, nồi cơm điện, quạt và bóng đèn vẫn là 3 thiết bị chính. Ông Lê Văn Đoàn, cán bộ về hưu, tỏ ra khá hài lòng với chiếc quạt được dán nhãn năng lượng 4 sao vừa mua được tại chợ Hà Đông. Dù rằng, giá của nó khoảng 500 nghìn đồng, cao hơn 200 nghìn so với chiếc quạt cũ vừa mới bị hỏng của ông.

Nói về lý do chọn sản phẩm này, ông Đoàn cho biết: “Tôi thường xuyên nghe đài, xem TV nên nắm được quy định dán NNL cho đồ gia dụng. Đầu hè, nhà tôi đã thay thế cái tủ lạnh cũ bằng tủ lạnh dán nhãn năng lượng 5 sao. Nên giờ, đi mua quạt tôi cũng chọn những thiết bị dán NNL. Hiệu quả đã có cơ quan chức năng kiểm định”.

Doanh nghiệp tuân thủ  tốt quy định

Trước đó, Dự án VEESL được Chính phủ Úc tài trợ cũng đã tiến hành một cuộc khảo sát độc lập về dán NNL tại Việt Nam. Khảo sát được thực hiện vào tháng 1-2014, diễn ra trong 6 tháng tại 04 tỉnh, thành phố gồm Hồ Chí Minh, Hà Nội, Quảng Trị, Cần Thơ. 263 cửa hàng bán lẻ với 5.375 sản phẩm thuộc nhóm thực hiện dán NNL bắt buộc đã được lựa chọn ngẫu nhiên.

Kết quả khảo sát cho thấy Chương trình dán NNL đang được thực hiện một cách khẩn trương và ấn tượng trên thị trường. Hơn một nửa số bóng đèn tiết kiệm điện CLF và 28% các sản phẩm chiếu sáng được dán nhãn xác nhận năng lượng. Trong đó, không có mẫu sản phẩm nào dán nhãn xác nhận sai quy cách và thiết kế. Các thiết bị khác gồm điều hòa, nồi cơm điện, quạt điện lần lượt có tỷ lệ dán NNL đúng quy cách là 68%, 50% và 38%.

Kết quả khảo sát cũng chỉ ra tỷ lệ hiểu biết dán nhãn năng lượng xác nhận trong khoảng thời gian ngắn như vậy rất có giá trị đối với ngành công nghiệp và đáng khen ngợi. Nhãn xác nhận có giá trị lớn đối với khách hàng khi họ xác định những sản phẩm có nhãn xác nhận tiết kiệm từ 20-30% năng lượng. Với nhãn năng lượng so sánh, mức xếp hạng sao đã hỗ trợ khách hàng rất lớn trong việc lựa chọn sản phẩm.

Khảo sát cũng cho thấy các thiết bị gia dụng sản xuất tại Việt Nam dường như dán NNL đúng quy định hơn so với các sản phẩm nhập khẩu. Đây cũng là dấu hiệu cho thấy vai trò của các chương trình truyền thông nói chung trong việc mang lại hiệu quả đối với sự tuân thủ của các nhà cung cấp trong các chương trình dán nhãn sau này. 

Thanh Xuân