Monday, 23/12/2024 | 02:56 GMT+7

Tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp: Bài toán công nghệ và chính sách

20/08/2024

Sáng ngày 19/8, Tạp chí Công Thương tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Tiết kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp: Bài toán công nghệ và chính sách”.

Toạ đàm có sự tham gia của ông Đặng Hải Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương; Ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN); Ông Mạch Đình Khoa, Giám đốc Phát triển chiến lược kinh doanh và hoạt động thương mại, Công ty TNHH Schneider Electric Việt Nam. 
Các khách mời tam dự toạ đàm
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Đặng Hải Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương cho hay, năng lượng chiếm phần lớn trong cơ cấu giá thành của sản phẩmĐối với châu Âu, năm 2026 họ sẽ bắt đầu đánh thuế và ảnh hưởng rất trực tiếp đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp xuất khẩu.
“Chúng ta đang có những thách thức do các thị trường ở ngoài nước đặt ra. Đây cũng là cảnh báo với doanh nghiệp. Để tiết kiệm năng lượng hoặc giảm dấu vết carbon thì bài toán công nghệ đi liền các vấn đề liên quan đến nguồn lực đầu tư, từ trang thiết bị hạ tầng đến con người”, ông Đặng Hải Dũng đánh giá.
Ông Đặng Hải Dũng, Phó vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương chia sẻ tại Tọa đàm. 
Thời gian qua, nhiều chính sách đã được ban hành, đặc biệt là từ 2010 có Luật sử dụng Năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Đến thời điểm này, đã có khoảng 16 thông tư, 2 nghị định và 2 quyết định Thủ tướng cũng như khoảng 34 tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đã được ban hành liên quan đến tiết kiệm năng lượng. Việc ban hành các văn bản chính sách góp phần tiết kiệm từ 5-7% năng lượng trong giai đoạn trước và đặt mục tiêu 8-10% cho giai đoạn 2019-2030.
Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định 280/QĐ -TTg phê duyệt Chương trình quốc gia về Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 -2030. Mục tiêu của Chương trình là tiết kiệm năng lượng từ 7% đến khoảng 10% năm 2025 và cho đến 2030 và  khoảng 10% so với kịch bản tiêu thụ năng lượng bình thường.
Đánh giá về thực trạng sử dụng năng lượng của các doanh nghiệp công nghiệp ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết: Năm 2023 và đặc biệt 7 tháng đầu năm 2024 tốc độ phát triển kinh tế  của Việt Nam rất cao, đặc biệt tăng trưởng về điện. Năm 2023 tăng trưởng về điện chỉ đạt 4,29%, tuy nhiên 7 tháng đầu năm 2024 mức tăng trưởng về điện đạt khoảng 14%, đây là mức tăng trưởng rất cao.
Cũng theo ông Nguyễn Quốc Dũng, tỉ trọng các ngành sản xuất trong cơ cấu sản lượng điện thương phẩm chiếm 51%, đạt 210 tỷ kWh/năm, qua đó cho thấy việc sử dụng tiết kiệm năng lượng với sản xuất có tác động rất lớn tới vấn đề sử dụng điện tiết kiệm với toàn xã hội và đảm bảo cung cấp đủ điện cho toàn xã hội. 
Ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN)
Về một số khó khăn với các doanh nghiệp trong việc tiết kiệm năng lượng, ông Nguyễn Quốc Dũng đưa ra một vài hạn chế như: Thứ nhất, nhận thức tiết kiệm điện vẫn còn hạn chế, đôi khi các doanh nghiệp vẫn chưa thực sự quan tâm đến vấn đề tiết kiệm điện, hoặc chưa đủ năng lực, chưa tiếp cận được với công nghệ, ngoài ra còn có khó khăn về mặt tài chính. Thứ hai, nhiều doanh nghiệp chưa tối ưu hoá dây chuyền sản xuất dẫn đến lãng phí nguồn năng lượng. Thứ ba, chính sách giá điện thấp dẫn đến việc tiết kiệm điện đối với doanh nghiệp sản xuất chưa được quan tâm thực sự. 
Tại Toạ đàm, ông Mạch Đình Khoa, Giám đốc Phát triển chiến lược kinh doanh và hoạt động thương mại, Công ty TNHH Schneider Electric Việt Nam cũng có chia sẻ về chiến lược, tầm nhìn của Công ty trong việc hỗ trợ doanh nghiệp tiết kiệm năng lượng và đạt được các mục tiêu về môi trường. Ông Khoa cho biết: Bền vững luôn luôn là một trọng tâm của Schneider Electric khi kinh doanh tại Việt Nam và qua đó Công ty luôn luôn hướng đến những chiến lược theo báo cáo ESG (môi trường-xã hội-quản trị), trong đó chuyển dịch và tiết kiệm năng lượng luôn luôn là một ưu tiên hàng đầu.
 "Việc đạt được sự đồng thuận giữa các bên liên quan trong chuỗi cung ứng năng lượng là một trở ngại lớn. Nhiều doanh nghiệp còn lúng túng trong việc lựa chọn giải pháp phù hợp, e ngại về chi phí đầu tư ban đầu và thời gian hoàn vốn, cuối cùng là năng lực triển khai và quy định pháp luật, các quy định về các tiêu chuẩn để thực sự là thể chế hóa được các quy định này". - Ông Khoa chia sẻ thêm về thách thức khi triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng cho các doanh nghiệp Việt Nam.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Mạch Đình Khoa cho hay, tiết kiệm năng lượng có tác động rất lớn với doanh nghiệp. Có hai khía cạnh mà doanh nghiệp cần phải chú ý liên quan đến tiết kiệm năng lượng. Một số ngành, chi phí điện đang chiếm từ 15 đến 20% tổng giá thành sản xuất của mỗi sản phẩm. Với thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt thì việc tối ưu hóa chi phí sản xuất, đồng thời có thể hạ giá bán sản phẩm hoặc giữ nguyên giá bán sản phẩm là việc rất quan trọng.
Doanh nghiệp nếu không có yêu cầu về tiết kiệm năng lượng sẽ dẫn đến chi phí tiếp tục tăng cao kéo theo giảm lợi thế cạnh tranh trên thị trường trong nước lẫn xuất khẩu. Mặt khác, tiêu chuẩn của các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản đang chú trọng đến việc thống kê và sử dụng phát thải carbon, nên khi sản xuất sản phẩm tiết kiệm năng lượng tốt, thông qua giảm khí thải carbon tốt sẽ là những tiền đề, những tiêu chuẩn quan trọng giúp doanh nghiệp có lợi thế hơn khi cạnh tranh ở thị trường xuất khẩu.
Ông Mạch Đình Khoa, Giám đốc Phát triển chiến lược kinh doanh và hoạt động thương mại, Công ty TNHH Schneider Electric Việt Nam. 
Một trong những giải pháp quan trọng đó là tiếp tục tăng cường quản lý năng lượng trong các cơ sở sản xuất và tiêu thụ năng lượng. Đồng thời, tăng cường đào tạo, tập huấn để có thể tiếp cận, vận hành các công nghệ mới.
"Bộ Công Thương đã đưa ra rất nhiều chương trình để hỗ trợ cho doanh nghiệp. Các chương trình về kiểm toán năng lượng; hỗ trợ xây dựng những hệ thống quản lý năng lượng; chương trình liên quan đến bảo lãnh vốn vay. Hiện nay, chúng tôi cũng đang thí điểm một vài quỹ hoặc là những công cụ tài chính nguồn vốn vay cho doanh nghiệp khi mà muốn tiếp cận vốn đầu tư trong để đầu tư tiết kiệm năng lượng", ông Đặng Hải Dũng thông tin.
Trên cơ sở "Danh sách các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm năm 2021" được Thủ tướng Chính phủ ban hành, các doanh nghiệp có mức tiêu thụ năng lượng từ 1.000 tấn dầu quy đổi hoặc 6 triệu kWh điện/năm trở lên hiện cả nước có 3.068 cơ sở, hầu hết là các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, có mức tiêu thụ điện bình quân là 80 tỷ kWh/năm.
Nếu các doanh nghiệp này thực hành để tiết kiệm tối thiểu 2% điện năng tiêu thụ/năm (theo Chỉ thị số 20 về việc tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2020-2025 của Thủ tướng Chính phủ) thì bình quân mỗi năm cả nước tiết kiệm được khoảng 1,6 tỷ kWh, tương ứng với tiền điện tiết kiệm được hơn 3.200 tỷ đồng.
Thu Trang