Ngành công nghiệp gang thép là một trong những ngành công nghiệp cốt lõi của Việt Nam hỗ trợ sự phát triển của đất nước, đặc biệt là với sự phát triển cơ sở hạ tầng như hiện nay. Tổng sản lượng thép thô sản xuất trong nước đạt 15,12 triệu tấn trong năm 2018. Cho đến nay, sản xuất trong nước đã đáp ứng đủ nhu cầu về thép xây dựng, thép cán nguội, ống thép và thép lá mạ kim loại, trong khi thép lá mạ kim loại, ống thép và thép cán nguội cũng được xuất khẩu. Tuy nhiên, một số nguyên liệu và sản phẩm cần phải nhập khẩu như quặng sắt, than luyện cốc, phế liệu, thép cuộn cán nóng (HRC), thép đặc biệt và hợp kim.

Tổng công suất thiết kế của ngành là 19 triệu tấn thép thô/năm với sản lượng thực tế sản xuất năm 2018 là 15.471 nghìn tấn, trong đó sản xuất theo công nghệ BF/BOF là 8.200 nghìn tấn, còn lại là sản xuất theo công nghệ EAF và IF. Về công nghệ, có 3 loại công nghệ luyện thép chính được sử dụng tại Việt Nam (tính đến năm 2018), đó là Lò cao ôxy (BOF, 8 tổ máy), Lò hồ quang điện (EAF, 34 tổ máy) và 38 Lò cảm ứng công suất nhỏ (IF).

Theo Cục Công nghiệp/Bộ Công Thương, sản lượng thép thô tăng 31,8% trong năm 2018 so với năm 2017. Đối với các sản phẩm thép hoàn thiện, sản lượng tăng trung bình 7% từ năm 2017 đến năm 2018. Mức tiêu thụ thép bình quân đầu người năm 2018 lên tới 240kg thấp hơn hầu hết các nước trong khu vực có trình độ phát triển tương đương, do đó, ngành thép được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng năng lực sản xuất trong những năm tới.

Cùng với việc tăng năng lực sản xuất và xử lý, mức tiêu thụ năng lượng trong ngành thép đang tăng nhanh. Tiêu thụ năng lượng trong ngành chiếm khoảng 5,2% tổng tiêu thụ năng lượng của toàn ngành. Với việc Formosa và Dung Quất (thuộc sở hữu của Tập đoàn Hòa Phát) sẽ sớm hoạt động hết công suất (dự kiến vào năm 2020), mức tiêu thụ năng lượng của ngành thép dự kiến sẽ tăng lên đáng kể.

Về tiềm năng hạn chế sự gia tăng sử dụng năng lượng, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) ước tính trong năm 2018, tiềm năng tiết kiệm năng lượng của ngành thép Việt Nam lên tới 21%, tương đương 53TJ. Bộ Công Thương đã ban hành thông tư số 20/2016/TT-BCT về tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng tối thiểu theo Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm cho nhà máy thép.

Ở đây, cần lưu ý rằng việc thực thi các tiêu chuẩn được quy định trong thông tư còn hạn chế do thiếu sự giám sát, xác minh và thực thi thường xuyên. Mới đây, Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả lần thứ ba (VNEEP3) đã được Chính phủ phê duyệt. Mục tiêu của ngành thép trong VNEEP3 là giảm suất tiêu hao năng lượng từ 3% -10% tùy theo loại sản phẩm vào năm 2025. Năm 2030, mục tiêu là giảm suất tiêu hao năng lượng từ 5% -16,5%. 

Ngành sắt thép là một trong những ngành công nghiệp cốt lõi của Việt Nam, hỗ trợ sự phát triển của đất nước, đặc biệt là phát triển cơ sở hạ tầng. Tổng sản lượng thép thô trong nước năm 2018 đạt 15,12 triệu tấn.

Cho đến nay, sản xuất trong nước đã đáp ứng được nhu cầu về thép xây dựng, thép cán nguội, thép ống và thép lá mạ kim loại, đồng thời xuất khẩu các loại thép lá mạ kim loại, ống thép và thép cán nguội. Tuy nhiên, một số nguyên liệu và sản phẩm cần phải nhập khẩu như quặng sắt, than luyện cốc, phế liệu, thép cuộn cán nóng (HRC), thép đặc biệt và hợp kim.

Tổng công suất thiết kế của ngành là 19 triệu tấn thép thô/năm với sản lượng thực tế năm 2018 là 15.471 nghìn tấn, trong đó sản xuất theo công nghệ BF/BOF là 8.200 nghìn tấn, còn lại là sản xuất theo công nghệ EAF và IF. Hình 6: Sản lượng thép thô Việt Nam từ 2014 - 201810 Tổng công suất thiết kế của ngành là 19 triệu tấn thép thô/năm.

Về công nghệ, ở Việt Nam hiện có 3 loại công nghệ luyện thép chính là Lò thổi oxy (BOF) với 8 đơn vị; 34 đơn vị sử dụng Lò điện hồ quang (EAF); 38 đơn vị sử dụng Lò cảm ứng công suất nhỏ (IF) tính đến năm 2018. Năm 2018, các nhà máy lớn như Formosa đã được nâng công suất lên gấp đôi với lò cao thứ hai đi vào hoạt động (công suất: 3,5 triệu tấn/năm), sản xuất chủ yếu thép cuộn cán nóng (HRC), dự kiến sẽ giúp Việt Nam bớt phụ thuộc vào HRC nhập khẩu.

Tập đoàn Hòa Phát - một ông lớn khác cũng đã vận hành nhà máy đúc thép mới tại Dung Quất, công suất khoảng 600.000 tấn/năm. Sản lượng thép thô đã tăng 22,8% trong năm 2018 so với năm 2017 và 54,8% so với năm 2016. Đối với các sản phẩm thép cuối cùng khác, sản lượng cũng được tăng trung bình 7%. Mức tiêu thụ thép bình quân đầu người năm 2018 là 240kg, thấp hơn so với hầu hết các nước trong cùng khu vực, do đó, ngành thép vẫn còn nhiều dư địa để phát triển công suất trong những năm tới.